Badania ratownicze na stanowisku Szczukocice 4 (AZP 78–53/71), gm. Gorzkowice, woj. łódzkie, przeprowadzone w latach 1997–1999

Abstract

The site has been located on a gritty hill in a forested area. Archaeological works were conducted in 1997–1999 with the aim of securing parts of the site destroyed by sand abrasion. In total, a four-acre area has been identified where sixteen facilities with cultural layer were registered acquiring in this way 1592 movable heritage objects. After the analysis of heritage materials two prehistory horizons have been defined.With the first (the older) settlement horizon a trace of the stone age establishments is linked.The second (the younger) settlement horizon represents the presence of Lusatian culture settlement from HaD period. The majority of acquired heritage materials excavated during the works comes from that time.Residential buildings, dug into the ground, suggest a longer, possibly stable occupation of łużycka culture population in this area. However, today doubts have arisen whether the registered objects in the excavation sites comprise the remnants of a small settlement or perhaps, which seems to be more plausible, they were a part of a bigger community unit. Questions may be also asked about the characteristic layout of habitations. It is almost impossible to establish with such a little amount of data what influenced this arrangement – internal factors (for example cultural or social ones) or the land configuration. Also the view that both aspects played the role cannot be ignored.The authors are fully aware of the fact that the image of the settlement structure presented here is not complete due to the considerable damage to the site.

Stanowisko zostało zlokalizowane na piaszczystym pagórku, na obszarze zalesionym. Przeprowadzone w latach 1997–1999 prace archeologiczne miały na celu zabezpieczenie niszczonego wybieraniem piasku obszaru stanowiska. Łącznie przebadano powierzchnię 4 arów, w obrębie których odsłonięto 16 obiektów, a także warstwę kulturową. Na podstawie analizy materiału zabytkowego wydzielono dwa horyzonty osadnicze związane z pradziejami. Z pierwszym (starszym) horyzontem osadniczym łączyć należy ślad osadnictwa z epoki kamienia. Drugi (młodszy) horyzont osadniczy odpowiada istnieniu na badanym terenie osady ludności kultury łużyckiej z okresu halsztackiego D. Z tym etapem osadniczym łączyć należy przeważającą część materiału zabytkowego, pozyskanego w toku prac wykopaliskowych.Obecność na stanowisku warstwy kulturowej oraz obiektów mieszkalnych, zagłębionych w podłoże, wskazywałaby na dłuższą, zapewne stabilną egzystencję na tym terenie społeczności kultury łużyckiej. Stopień zniszczenia stanowiska, jak również niewielki zasięg badań wykopaliskowych utrudnia odpowiedź na pytanie o rzeczywistą skalę tego osadnictwa. Nie sposób w świetle wyników tych badań stwierdzić, jakie czynniki decydowały o charakterystycznym rozmieszczeniu domostw. Nie można odrzucić poglądu, w myśl którego zadecydowały w tym przypadku czynniki wewnętrzne (np. kulturowe lub społeczne) lub też uzależnione było to od ukształtowania terenu osady.