Not for the Poor. The Biblia Pauperum on Medieval and Renaissance Tiled Stoves in Poland

Abstract

As Biblia pauperum, we define not only books with an abbreviated text of Sacred Scripture, which were dominated by illustrations, but also cycles of artistic representations, e.g. painted on the walls of churches or decorating window stained-glass windows. However, other iconographic sources, such as stove tiles, are much less known. As archaeological monuments, most often preserved in fragments, they have not yet been thoroughly analysed. The article discusses medieval and Renaissance tiles with figural scenes with biblical motifs. As the archaeological sites most often feature several tiles decorated with similar thematic motifs, they should be treated as evidence of a conscious decision to show the cycle of events described in the Bible on the stove.

Terminem Biblia pauperum określamy nie tylko księgi ze skróconym tekstem Pisma Świętego, w których dominowały ilustracje, ale również cykle przedstawień plastycznych, np. malowanych na ścianach kościołów czy ozdabiające okienne witraże. Zdecydowanie mniej znane są jednak inne źródła ikonograficzne, do jakich należą kafle piecowe. Jako zabytki archeologiczne, najczęściej zachowane fragmentarycznie, nie doczekały się one jeszcze wyczerpującej analizy. W artykule omówione zostały średniowieczne i renesansowe kafle, na których rozpoznano sceny figuralne z motywami biblijnymi. Ponieważ najczęściej na stanowiskach odnajdywanych jest po kilka kafli ozdobionych zbliżonymi tematycznie motywami, trzeba je traktować jako dowód świadomej decyzji o pokazaniu na piecu cyklu wydarzeń opisanych w Biblii.