Czego o niepełnosprawności może dowiedzieć się uczeń z obrazków w podręcznikach szkolnych?

Abstract

Wizualność dominuje nad tekstem – współczesny człowiek homo videns preferuje obraz, który jest dla niego szybciej i łatwiej przyswajalny, ma też większe znaczenie niż słowo. Obraz, podobnie jak tekst, niesie własny przekaz, kreując sposób poznania i odbioru danej rzeczywistości (Szpunar, 2008; Sztompka, 2005). Podręczniki szkolne zawierają wiele elementów wizualnych, stanowiących odrębne i dodatkowe źródło informacji. Niepełnosprawność i osoby z niepełnosprawnościami wizualnie są przedstawiane bardzo rzadko. Mimo to można ustalić sposoby i formę przedstawiania niepełnosprawności w podręcznikach szkolnych oraz określić, czego o niepełnosprawności z ilustracji w podręcznikach szkolnych mogą dowiedzieć się uczniowie, również uczniowie z niepełnosprawnością. W artykule zaprezentowane są wyniki badań na ten temat. To część obszerniejszego projektu badawczego „Lista (nie)obecności. Niepełnosprawność w podręcznikach szkolnych”, autorstwa dr Marty Sałkowskiej, Magdaleny Kocejko, Magdy Szaroty i Angeliki Greniuk, realizowanego w Collegium Civitas w 2021 r.

The visual dominates over the text – modern man homo videns prefers the image, which is quicker and easier for him to assimilate, it also has more significance than the word. The image, like the text, carries its own message, creating a way of knowing and perceiving a given reality (Szpunar, 2008; Sztompka, 2005). School textbooks contain many visual elements, providing a separate and additional source of information. Disability and people with disabilities are presented visually very rarely. Nevertheless, it is possible to establish the ways and messages of depicting disability in school textbooks and to determine what students, including students with disabilities, can learn about disability from images in school textbooks. This article presents the results of a study of this issue. It is part of the results from a larger research project entitled. ’The (non-)presence list. Disability in school textbooks’, by Dr Marta Sałkowska, Magdalena Kocejko, Magda Szarota and Angelika Greniuk, implemented by Collegium Civitas in 2021.