Koncepcja obwiedni warunków (kryteriów) brzegowych w systemie ocen oddziaływania na środowisko w Polsce – studium administracyjno-prawne

Abstract

Prawo ochrony środowiska cechuje duża dynamika zmian, następuje odejście od schematycznych aktów, instrumentów na rzecz narzędzi elastycznych, lepiej przygotowanych na zapewnienie kompleksowej oraz zintegrowanej ochrony środowiska. W porządkach prawnych, regulujących oceny środowiskowe, od dawna pojawia się dość istotna bariera metodologiczno-prawna. Na wczesnym etapie procesu inwestycyjno-budowlanego, utrudnione pozostaje równoczesne ocenienie wszystkich, skutków, jakie planowane zamierzenie może wywierać na środowisko - zachowując, przy tak wcześnie dokonywanej ocenie, wszystkie implikacje, zarówno dla OOŚ (w rozumieniu dyrektywy 2011/91/UE), jak i powiązanych z nią szczególnych typów ocen środowiskowych (np. ocen zintegrowanych IED). W tym celu, do dookreślenia zakresu przedsięwzięcia, stosuje się ramy organizacyjno-prawne, kryteria brzegowe – obwiednie. Charakteryzowanie planowanych zamierzeń, w podejściu obwiedniowym, to przyjęcie: swoistego, „zastępczego” zasobu danych, które można wykorzystać na potrzeby OOŚ. „Zastępczość” danych wejściowych o przedsięwzięciu do procesu OOŚ, wynika z konieczności zagwarantowania „otwartych opcji” w OOŚ w celu zagwarantowanie udziału społeczeństwa w wyprofilowaniu przedsięwzięcia w konkluzjach środowiskowych. W rozprawie przeanalizowano cechy charakterystyczne systemu ocenowego takie jak: inkrementacja, zjawisko metonimii, włączenie społeczne, konsultacje z wyspecjalizowanymi organami, sprzężenia zwrotne, iteratywność, iteracja, wielokryterialna analiza wariantowa. Cechy te świadczą o przekraczaniu klasycznie rozumianych ocen i procedur środowiskowych I i II-generacji, a jednocześnie zbliżają je do projektowego zarządzania środowiskowego predykcyjnego, zwinnego bądź hybrydowego (procedury III generacji). Koncepcyjnie obwiednia warunków (kryteriów) brzegowych, jako płaszczyzna do parametryzacji przedsięwzięcia wdraża ewoluujące cele środowiskowe, przekładając je w toku procesu ocenowego na warunki i kryteria, które scalone w konkluzjach OOŚ limitują dane przedsięwzięcie w szerszym „ciągu działań prawnych” obejmującym zarówno etap realizacji, funkcjonowania, jak i etap likwidacji przedsięwzięcia.