Dworzanin polski Łukasza Górnickiego wobec sympozjonu literackiego. Charakterystyka gatunkowa

Abstract

A Polish Courtier (Dworzanin polski) by Łukasz Górnicki reflects the poetics of a literary symposium (Lat. convivium). In this thesis I indicate the presence of characteristic features of the ancient genre in the structure of the Polish translation of Cortegiano II Baldassare Castiglione. Genre determinants, which appear in the Górnicki’s translation include the following: external and internal narration, the order of the talks dictated by the rhythm of food consumption, the absence of women in the talks, significant number of interlocutors (9), carrying out disputes under the direction of the oldest feaster especially elected for this purpose, exposing the idea of social equality and references to the ancient and renaissance regale dialogues in the structure of the work. Górnicki created Dworzanin polski with the use of a refined form of symposium. He went away from the original pattern. The determinants of the genre of a symposium are the factors, which mostly influenced the changes introduced by the governor of Tykocin in the narrative frame of the Italian original.

Dworzanin polski Łukasza Górnickiego realizuje poetykę sympozjonu literackiego (łac. convivium). W niniejszej pracy wskazano na obecność charakterystycznych elementów antycznego gatunku w strukturze polskiego przekładu Il Cortegiano Baltazara Castiglionego. Wśród wyznaczników gatunkowych występujących w przekładzie Górnickiego wymieniono: narrację zewnętrzną i wewnętrzną, porządek rozmów, podyktowany rytmem spożywanych posiłków, brak udziału kobiet w rozmowach, dużą liczbę interlokutorów (9), prowadzenie dysput pod kierunkiem wybranego w tym celu najstarszego spośród biesiadników, eksponowanie idei równości towarzyskiej oraz nawiązania w strukturze dzieła do starożytnych i renesansowych dialogów biesiadnych. Górnicki, nadając Dworzaninowi polskiemu wytworną formę sympozjonu, zdystansował się od wzorca oryginalnego. To wyznaczniki sympotycznego gatunku najmocniej zaważyły na zmianach, jakich dokonał starosta tykociński wobec ramy narracyjnej włoskiego pierwowzoru.