Pokaż uproszczony rekord

„Święta poezja” starożytnych Hebrajczyków. O literackiej lekturze Biblii

dc.contributor.authorBawoł, Dariusz
dc.contributor.editorSzajnert, Danuta
dc.contributor.editorIzdebska, Agnieszka
dc.date.accessioned2023-02-15T07:15:25Z
dc.date.available2023-02-15T07:15:25Z
dc.date.issued2016
dc.identifier.issn0084-4446
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11089/45989
dc.description.abstractThis paper presents considerations on reading the Bible as a literary work of art. The literary value of the Bible was recognized by ancient and renaissance authors, and especially in the eighteenth century by R. Lowth. However only in the second half of the twentieth century did some scholars start to study biblical texts using methods associated with modern literary criticism. It is possible, because, as contemporary theologians claim, the Bible has two dimensions: sacred (theological) and anthropological (literary). On the one hand, the Bible transcends the anthropological dimension to reveal the sacred, but on the other the sacred dimension is revealed by the work of man: literary forms. So if we want to better know the sacred, we need to recognize and study literary forms of the Bible. This approach allows to take into account the literariness of the biblical texts without reducing them to something secular. Furthermore, as a multifunctional text, the Bible has an aesthetic function among others. Even if this function is not in the foreground, the fact that we can distinguish it give us a good reason to read the Bible as a work of art. Thus it is not surprising, that the Bible occupies a significant position in the Western literary canon. Not only because of its cultural importance, but also for its literary, resp. aesthetic, value.pl_PL
dc.language.isoplpl_PL
dc.publisherŁódzkie Towarzystwo Naukowepl_PL
dc.relation.ispartofseriesZagadnienia Rodzajów Literackich;3
dc.subjectliterariness of the Biblepl_PL
dc.subjectreading the Bible as literaturepl_PL
dc.subjectthe Bible and literaturepl_PL
dc.title„Święta poezja” starożytnych Hebrajczyków. O literackiej lekturze Bibliipl_PL
dc.title.alternative“Sacred poetry” of the Ancient Hebrews. On the Reading the Bible as Literaturepl_PL
dc.typeArticlepl_PL
dc.page.number57-79pl_PL
dc.identifier.eissn2451-0335
dc.referencesAdamczyk Maria (1981), O „Biblii” i jej kulturotwórczej roli, „Nurt”, nr 12.pl_PL
dc.referencesAlonso-Schökel Luis (1983), Słowo natchnione. Pismo Święte w świetle nauki o języku, przeł. A. Malewski, Polskie Towarzystwo Teologiczne, Kraków.pl_PL
dc.referencesAlter Robert (1987), Introduction to the Old Testament [in:] The Literary Guide to the Bible, eds. R. Alter, F. Kermode, Harvard UP, Cambridge.pl_PL
dc.referencesAlter Robert, Kermode Frank (1987), General Introduction [in:] The Literary Guide to the Bible, eds. R. Alter, F. Kermode, Harvard UP, Cambridge.pl_PL
dc.referencesArmel Aliette (2005), La Bible: le Livre des écrivains, „Magazine littéraire” no. 12.pl_PL
dc.referencesAuerbach Erich (1968), Blizna Odyseusza [w:] Mimesis. Rzeczywistość przedstawiona w literaturze Zachodu, przeł. Z. Żabicki, t. 1, PIW, Warszawa.pl_PL
dc.referencesBartnik Czesław (1987), Teologia „poietyczna”, „Collectanea Theologica”, fasc. IV.pl_PL
dc.referencesBeck John A. (2008), God as Storyteller: Seeking Meaning in Biblical Narrative, Chalice Press, Sant Louis.pl_PL
dc.referencesBerlin Adele (1982), On the Bible as Literature, „Prooftexts”, vol. 2.pl_PL
dc.referencesBible, Hebrew (2005) [in:] Encyclopedia of World Writers. Beginnings Through the 13th Century, ed. Th. Boucquey, Facts On File, New York.pl_PL
dc.referencesBiblia hebraica stuttgartensia (1997), hrsg. von K. Elliger, W. Rudolph, Deutsche Bibelgesellschaft, Stuttgart.pl_PL
dc.referencesBlackwell Anthony (1727), The Sacred Classics Defended and Illustrated, C. Rivington, London.pl_PL
dc.referencesBlair Hugh (1833), Lectures on Rhetoric and Belles Lettres, James Kay, Jun. and Brother, Philadelphia.pl_PL
dc.referencesBloom Harold (1991), The Hebrew Bible [in:] Ruins the Sacred Truths. Poetry and Beliefs from the Bible to the Present, Harvard UP, Cambridge–London.pl_PL
dc.referencesBreed Brennan (2009), Reading Glasses: Literary Criticism, „Teaching the Bible”, vol. 1 (2) [online] http://www.sbl-site.org/assets/pdfs/TBReadingGlasses_BB.pdf [dostęp: 10.09.2014].pl_PL
dc.referencesBrettler Marc Zvi (2005), How to Read the Bible, The Jewish Publication Society, Philadelphia.pl_PL
dc.referencesBriks Piotr (1999), Podręczny słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa.pl_PL
dc.referencesBultmann Rudolf (1984), The Problem of Hermeneutics [in:] New Testament and Mythology, sel., ed. and transl. S. M. Ogden, Fortress Press, Philadelphia.pl_PL
dc.referencesBultmann Rudolf (1993), Czy możliwa jest bezzałożeniowa egzegeza? [w:] Wokół rozumienia. Studia i szkice z hermeneutyki, wyb. i przeł. G. Sowiński, Wydawnictwo Naukowe PAT, Kraków.pl_PL
dc.referencesCarruthers Jo (2006), Literature [in:] The Blackwell Companion to the Bible and Culture, ed. J. F. A. Sawyer, Wiley–Blackwell, Oxford.pl_PL
dc.referencesChateaubriand François René de (2003), Geniusz chrześcijaństwa, przeł. A. Loba, Ediciones Altaya & De Agostini, Poznań.pl_PL
dc.referencesCieślikowska Teresa (1995a), Kanon i recenzja (teoretycznoliterackie rozważania terminologiczne niezupełnie marginalne dla ewentualnego użytku badaczy innych dyscyplin o relacjach między terminami kanon i archetyp, kanon i recenzja, recenzja, redakcja, wersja, tekst i intertekst) [w:] W kręgu genologii, intertekstualności, teorii sugestii, PWN, Warszawa–Łódź.pl_PL
dc.referencesCieślikowska Teresa (1995b), Po co Homer? [w:] W kręgu genologii, intertekstualności, teorii sugestii, W kręgu genologii, intertekstualności, teorii sugestii, PWN, Warszawa–Łódź.pl_PL
dc.referencesColeridge Samuel (1853), The Statesman’s Manual [in:] The Complete Works, ed. W. G. T. Shedd, vol. 1, Harper & Brothers, New York.pl_PL
dc.referencesCrain Jeanie C. (2010), Reading the Bible as Literature: An Introduction, Polity Press, Cambridge.pl_PL
dc.referencesCurtius Ernst R. (2005), Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, przeł. A. Borowski, Universitas, Kraków.pl_PL
dc.referencesDąbrowski Mieczysław (2005), Biblia [w:] Encyklopedia literatury światowej, red. J. Maślanka, Zielona Sowa, Kraków.pl_PL
dc.referencesde’Conti Anton Maria (1982), O sztuce poetyckiej, przeł. J. Mańkowski [w:] Poetyka okresu renesansu, wyb., wstęp i oprac. E. Sarnowska-Temeriusz, Ossolineum, Wrocławpl_PL
dc.referencesDilthey Wilhelm (1982), Wyobraźnia poety. Elementy poetyki [w:] Pisma estetyczne, przeł. K. Krzemieniowa, PWN, Warszawa.pl_PL
dc.referencesDohmen Christoph, Stemberger Günter (2008), Hermeneutyka Biblii Żydowskiej i Starego Testamentu, przeł. M. Szczepaniak, Wydawnictwo WAM, Kraków.pl_PL
dc.referencesDupont-Sommer André (1955), Littérature hébraique [in:] Histoire des littératures, sous la dir. de R. Queneau, tome 1: Littératures anciennes, orientales et orales, Gallimard, Paris.pl_PL
dc.referencesEco Umberto (2002), W poszukiwaniu języka uniwersalnego, przeł. W. Soliński, marabut–volumen, Gdańsk–Warszawa.pl_PL
dc.referencesEliot Thomas S. (1963), Religia i literatura, przeł. H. Pręczkowska [w:] Szkice literackie, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa.pl_PL
dc.referencesÉtiemble René (1997), Czy należy zrewidować pojęcie Weltliteratur? [w:] Antologia zagranicznej komparatystyki literackiej, red. H. Janaszek-Ivanićkova, Instytut Kultury, Warszawa.pl_PL
dc.referencesFarrer Austin (1948), The Glass of Vision, Dacre Press, London.pl_PL
dc.referencesFoster Damon Samuel (1988), A Blake Dictionary. The Ideas and Symbols of William Blake, University Press of New England, Hanover–London.pl_PL
dc.referencesFrankowski Janusz (1975), Biblia — przeżycie i słowo. U źródeł literackiego piękna i mocy ksiąg biblijnych, „Więź”, nr 7−8.pl_PL
dc.referencesFrye Northrop (1989), Wielki kod. Biblia i literatura, przeł. A. Fulińska, Homini, Bydgoszcz.pl_PL
dc.referencesFrye Northorp (1991a), The Dialectic of Belief and Vision [in:] The Myth and Metaphor, University of Virginia Press, Charlottesville–London.pl_PL
dc.referencesFrye Northorp (1991b), The Double Mirror [in:] The Myth and Metaphor, University of Virginia Press, Charlottesville– London.pl_PL
dc.referencesFrye Northorp (1990), Words with Power: Being a Second Study of „The Bible and Literature”, A Harvest/HBJ Book, San Diego–New York–London.pl_PL
dc.referencesGabel John B., Wheeler Charles B., York Anthony D. (2000), The Bible as Literature: An Introduction, Oxford UP, New York–Oxford.pl_PL
dc.referencesGadamer Hans-Georg (1982), The Eminent Text and Its Truth, transl. G. Waite [in:] The Horizon of Literature, University of Nebraska Press, Lincoln.pl_PL
dc.referencesGadamer Hans-Georg (1993), Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, przeł. B. Baran, Inter Esse, Kraków.pl_PL
dc.referencesGadamer Hans-Georg (2000), Estetyka i hermeneutyka, przeł. M. Łukasiewicz [w:] Rozum, słowo, dzieje, PIW, Warszawa.pl_PL
dc.referencesGomarus Franciscus (1637), Davidis Lyra, seu Nova S. Scripturae Ars Poetica, Ex Officina Ioannis Maire, Lugduni Batavorum [Leiden].pl_PL
dc.referencesGrondin Jean (2007), Wprowadzenie do hermeneutyki filozoficznej, przeł. L. Łysień, Wydawnictwo WAM, Kraków.pl_PL
dc.referencesHamann Johann G. (2007), Aesthetica in Nuce. A Rhapsody in Cabbalistic Prose [in:] Writings on Philosophy and Language, transl., ed. K. Haynes, Cambridge UP, Cambridge.pl_PL
dc.referencesHamann Johann G. (1950), Gedanken über meinen Lebenslauf [in:] Sämtliche Werke, bd. 2: Schriften über Philosophie / Philologie / Kritik 1758−1763, Herder, Wien.pl_PL
dc.referencesHeschel Abraham J. (2001), The Prophets, HarperCollins, New York.pl_PL
dc.referencesHieronymus (1910), Ad Paulinum [in:] Epistulae, p. I: Ep. I−LXX, ed. I. Hilberg, F. Tempsky– –G. Freytag, Vindobonae–Lipsiae [Wien–Leipzig].pl_PL
dc.referencesHolladay William L. (1988), A Concise Hebrew and Aramaic Lexicon of the Old Testament, Eerdmans– Brill, Grand Rapids–Leiden.pl_PL
dc.referencesJasper David (1999), Literary Readings of the Bible: Trends in Modern Criticism [in:] Bible and Literature: A Reader, ed. D. Jasper, S. Prickett, Blackwell Publishers, Oxford.pl_PL
dc.referencesJeanrond Werner G. (1999), Hermeneutyka teologiczna, przeł. M. Borowska, Wydawnictwo WAM, Kraków.pl_PL
dc.referencesKamieńska Anna (2004), Na progu słowa. Siedem wykładów o poezji i Biblii, W drodze, Poznańpl_PL
dc.referencesKerényi Károly (1967a), Pochodzenie i zastosowanie hermeneutyki w kontekstach religii antycznej, przeł. M. Kurecka, „Poezja”, nr 9.pl_PL
dc.referencesKerényi Károly (1967b), Poeta antyczny, przeł. M. Kurecka, „Poezja” 1967, nr 9.pl_PL
dc.referencesKubiak Zygmunt (2001), Poezja Biblii [w:] Półmrok ludzkiego świata, Znak, Kraków.pl_PL
dc.referencesKugel James L. (1981a), Idea of Biblical Poetry: Parallelism and Its History, Yale UP, New Haven.pl_PL
dc.referencesKugel James L. (1981b), On the Bible and Literary Criticism, „Prooftexts”, vol. 1.pl_PL
dc.referencesLangkammer Hugolin (1994), Stary Testament odczytany na nowo, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin.pl_PL
dc.referencesLongman III Tremper (1996), Literary Approaches to Biblical Interpretation [in:] Foundations of Contemporary Interpretation, ed. M. Silva, Zondervan, Grand Rapids.pl_PL
dc.referencesLowth Robert (1829), Lectures on the Sacred Poetry of the Hebrews, Crocker & Brewster–J. Leavitt, Washington–Boston–New York.pl_PL
dc.referencesLuther Martin (1912), Predigt am Sonnabend nach Egidii [über das Evangelium Johannis] (6. September 1539) [in:] this, Werke, bd. 47, Verlag Hermann Böhlaus Nachfolger, Weimar.pl_PL
dc.referencesMacDonald Duncan B. (1933), The Hebrew Literary Genius, Princeton UP, Princeton.pl_PL
dc.referencesMaier Gerhard (1994), Biblical Hermeneutics, transl. R. W. Yarbrough, Crossway Books, Wheaton.pl_PL
dc.referencesMonk Samuel H. (1962), The Sublime: A Study of Critical Theories in XVIII-century England, The University of Michigan Press, Ann Arbor.pl_PL
dc.referencesMoulton Richard (1901), A Short Introduction to the Literature of the Bible, D. C. Heath & Co., Boston.pl_PL
dc.referencesMoulton Richard (1909), The Literary Study of the Bible, D. C. Heath & Co., Boston.pl_PL
dc.referencesMoulton Richard (1919), World Literature and Its Place in General Culture, The Macmillan Company, New York.pl_PL
dc.referencesMueller John Th. (2008), Dogmatyka chrześcijańska, przeł. M. Osęka, Lutheran Heritage Foundation, Warszawa.pl_PL
dc.referencesMukařovský Jan (1970), Estetyczna funkcja, norma i wartość jako fakty społeczne, przeł. J. Baluch [w:] Wśród znaków i struktur, PIW, Warszawa.pl_PL
dc.referencesNawrocki Witold (1998), Wykłady o literaturze na Zachodzie i w Polsce. Antyk i Biblia, Wydawnictwo Filii kieleckiej WSP w Piotrkowie Trybunalskim, Piotrków Trybunalski.pl_PL
dc.referencesNycz Ryszard (2007), Antropologia literatury — kulturowa teoria literatury — poetyka doświadczenia, „Teksty Drugie”, nr 6.pl_PL
dc.referencesOng Walter J. (2011), Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, przeł. J. Japola, Wydawnictwa UW, Warszawa.pl_PL
dc.referencesOrygenes (1996), O zasadach, przeł. S. Kalinkowski, Wydawnictwo WAM, Krakówpl_PL
dc.referencesPetrarca Francesco (1982), Letters on Familiar Matters. Rerum familiarum libri IX-XVI, transl. A. S. Bernardo, The Johns Hopkins UP, Baltimore–London.pl_PL
dc.referencesPreus Robert D. (1973), How Is the Lutheran Church to Interpret and Use the Old and New Testaments?, „The Lutheran Synod Quarterly”, vol. 14, no. 1.pl_PL
dc.referencesPreus Robert D. (1978), Biblical Authority in the Lutheran Confessions, „Concordia Journal”, vol. 4.pl_PL
dc.referencesPrickett Stephen (1990), Biblical Hermeneutics [in:] Encyclopedia of Literature and Criticism, eds. M. Coyle et al., Routledge, London.pl_PL
dc.referencesPrickett Stephen (1999), Biblical and Literary Criticism [in:] Bible and Literature: A Reader, ed. D. Jasper, S. Prickett, Blackwell Publishers, Oxford.pl_PL
dc.referencesPuttenham George (1982), Sztuka poezji angielskiej, przeł. Z. Sinko [w:] Poetyka okresu renesansu, wyb., wstęp i oprac. E. Sarnowska-Temeriusz, Ossolineum, Wrocław.pl_PL
dc.referencesRavasi Gianfranco (2006), Piękno Biblii, Salwator, Kraków.pl_PL
dc.referencesRyken Leland (1984), How to Read the Bible as Literature… and Get More Out of It, Zondervan, Grand Rapids.pl_PL
dc.referencesRyken Leland (1993), The Bible as Literature: A Brief History [in:] A Complete Literature Guide to the Bible, ed. L. Ryken, T. Longman III, Zondervan, Grand Rapids.pl_PL
dc.referencesRyken Leland (2007), Words of Delight. A Literary Introduction to the Bible, Baker Academic, Grand Rapids.pl_PL
dc.referencesRyken Leland, Longman III Tremper (1993), Introduction [in:] A Complete Literature Guide to the Bible, ed. L. Ryken, T. Longman III, Zondervan, Grand Rapids.pl_PL
dc.referencesSarbiewski Maciej Kazimierz (1954), O poezji doskonałej, czyli Wergiliusz i Homer (De perfecta poesi, sive Vergilius et Homerus), przeł. M. Plezia, Zakład im. Ossolińskich — Wydawnictwo PAN, Wrocław.pl_PL
dc.referencesSarbiewski Maciej Kazimierz (1958), Wykłady poetyki (Praecepta poetica), przeł. S. Skimina, Zakład Narodowy im. Ossolińskich — Wydawnictwo PAN, Wrocław–Kraków.pl_PL
dc.referencesSarnowska-Temeriusz Elżbieta (1995), Przeszłość poetyki. Od Platona do Giambattisty Vica, PWN, Warszawa.pl_PL
dc.referencesSchleiermacher Daniel F. (1998), Hermeneutics and Criticism [in:] Hermeneutics and Criticism and Other Writings, transl., ed. A. Bowie, Cambridge UP, Cambridge.pl_PL
dc.referencesScholem Gershom (1978), Kabbalah, A Meridian Book, New York.pl_PL
dc.referencesScholem Gershom (1996), Kabała i jej symbolika, przeł. R. Wojnakowski, Znak, Kraków.pl_PL
dc.referencesSidney Philip (2001), An Apology for Poetry [in:] The Norton Anthology of Theory and Criticism, ed. V. B. Leitch, W. W. Norton & Company, New York.pl_PL
dc.referencesSkwarczyńska Stefania (1954), Wstęp do nauki o literaturze, t. 1, Wydawnictwo PAX, Warszawa.pl_PL
dc.referencesSonek Krzysztof (2009), Truth, Beauty, and Goodness in Biblical Narratives. A Hermeneutical Study of Genesis 21:1−21, Berlin–New York.pl_PL
dc.referencesSoulen Richard N., Soulen R. Kendall (2011a), Schleiermacher, Friedrich Daniel Ernst [in:] Handbook of Biblical Criticism, Westminster John Knox Press, Louisville.pl_PL
dc.referencesSoulen Richard N., Soulen R. Kendall (2011b), Theological Interpretation/Criticism [in:] Handbook of Biblical Criticism, Westminster John Knox Press, Louisville.pl_PL
dc.referencesSteiner George (1996), A Preface to the Hebrew Bible [in:] No Passion Spent, Yale UP–Faber and Faber, New Haven–Londonpl_PL
dc.referencesSteiner George (1997), Rzeczywiste obecności, przeł. O. Kubińska, Instytut Kultury — Słowo/obraz terytoria, Gdańsk.pl_PL
dc.referencesSzondi Peter (1995), Introduction to Literary Hermeneutics, transl. M. Woodmansee, Cambridge UP, Cambridge.pl_PL
dc.referencesSzymik Jerzy (1994), W poszukiwaniu teologicznej głębi literatury. Literatura piękna jako „locus theologicus”, Księgarnia św. Jacka, Katowice.pl_PL
dc.referencesŚwięty Augustyn (1989), De doctrina christiana — O nauce chrześcijańskiej, przeł. J. Sulowski, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa.pl_PL
dc.referencesTalmud babiloński. Traktat Chagiga (2010), przekł., koment. G. Zlatkes, wstęp K. Pilarczyk, Wydawnictwo WAM, Krakówpl_PL
dc.referencesThe Kabbalistic Tradition (2008), ed., transl. A. Unterman, Penguin Books, Londonpl_PL
dc.referencesThomas Aquinas (2001), From „Summa Theologica” [in:] The Norton Anthology of Theory and Criticism, ed. V. B. Leitch, W. W. Norton & Company, New York.pl_PL
dc.referencesVattimo Gianni (2002), After Christianity, transl. L. D’Isanto, Columbia UP, New York.pl_PL
dc.referencesWalsh Marcus (1997), Biblical Scholarship and Literary Criticism [in:] The Cambridge History of Literary Criticism, vol. 4: The Eighteenth Century, eds. H. B. Nisbet, C. Rawson, Cambridge UP, Cambridge.pl_PL
dc.referencesWild Laura H. (1922), A Literary Guide to the Bible: A Study of the Types of Literature Present in the Old and the New Testaments, George H. Doran Company, New York.pl_PL
dc.relation.volume59pl_PL
dc.disciplineliteraturoznawstwopl_PL


Pliki tej pozycji

Thumbnail
Nazwa:
Rozprawa4.pdf
Rozmiar:
429.3KB
Format:
PDF
Opis:
„Święta poezja” starożytnych ...
Oglądaj/Otwórz

Pozycja umieszczona jest w następujących kolekcjach

Pokaż uproszczony rekord