Metaphor and metonymy in linguistics

Abstract

Narzędziami stylistycznymi leżącymi u podstaw tropów, jak hiperbola, litotes, eufemizm itp., są metafora i metonimia. Użycie formy językowej B zamiast formy 4, skojarzonej z nią na podstawie podobieństwa denotatów, jest metaforą, podczas gdy metonimia opiera się o skojarzenie na podstawie styczności denotatów w przestrzeni lub czasie. Pojęcia metafory i metonimii mogą być uściślone i zastosowane w lingwistyce. Pod „metaforą lingwistyczną” rozumieć będziemy użycie formy B, synonimu formy 4, mającej identyczną funkcję składniową z formą 4, a różniącą się od formy A funkcją semantyczną, a ściślej: stylistyczną (ekspresywnością). ,„Metafora lingwistyczna” polega na komutacji A z B, C itd,, np. Adam Mickiewicz : autor „„Pana Tadeusza”: ojciec Władysława Mickiewicza itp. „„Metonimia lingwistyczna” polega natomiast na permutacji, tj. przestawieniu funkcji składniowych przy zachowaniu informacji semantycznej, np. (widziałem) zielone światło : (widziałem) zieleń światła. Człon określony światło staje się członem określającym (światła), i odwrotnie, człon określający zielony przechodzi w człon określony zieloność. Ekspresywność polega tutaj na przeniesieniu akcentu stylistycznego (ze: światło na: zieloność); informacja odnosząca się do sytuacji zewnętrznej pozostaje ta sama. Ekspresywność tej „„metonimii lingwistycznej” ma więc inny charakter, niż komutacja „metaforyczna” w ojciec nie wraca : tato nie wraca, gdzie funkcje składniowe pozostają nietknięte. Przy analizie zdania dostrzegamy „metaforę lingwistyczną”” poprzez pole syntaktyczne, suponujące sensowną konstrukcję składniową, a dopiero następnie przez kontekst semantyczny (ewentualnie konsytuację), pozwalający zinterpretować nowe użycie wyrazu. Hierarchia jest więc następująca: I. konstrukcja składniowa—>ll. kontekst semantyczny. Ale „„metonimię lingwistyczną” napotykamy już w stadium I. Wynika z tego nadrzędność „metonimii”” w stosunku do „,metafory lingwistycznej”. Zastosowanie powyższych pojęć do metafory i metonimii w sensie potocznym pozwala na ściślejsze ujęcie wzajemnego stosunku tych narzędzi stylistycznych. Pars pro toto i pars pro parte suponują strukturę odnośnego denotatu składającego się z części, ale i metafora suponuje przeniesienie nazwy jakiegoś szczegółu z jednej struktury do drugiej. Tak jak strzecha zamiast chata odsyła do struktury chata pokryta strzechą, podobnie śnieg zamiast siwe włosy opiera się o struktury ziemia pokryta śniegiem, głowa pokryta siwizną. Wynika z tego nadrzędność metonimii jako narzędzia stylistycznego niezależnego, podczas gdy metafora zasadniczo implikuje ukrytą metonimię.