Pole semantyczne CIAŁO CZŁOWIEKA w słowniku tykocińskim Zygmunta Glogera

Abstract

The subject of the article is the dialect lexis forming the semantic field CIAŁO CZŁOWIEKA (The Human Body), extracted from the 19th-century dictionary of folk dialect by Zygmunt Gloger (Słownik gwary ludowej w okr. tykocińskim). The author describes the structure of the field, shows the meaning of the lexemes forming this field, determines the place of the words within it, presents the semantic relations (synonymy, polysemy, hyponymy and meronymy) between the words. The analysis shows that Gloger recorded 298 lexemes referring to the human body, with the largest number of names grouped in subfields 1. body, its parts, physical features, appearance (110) and 4. physiological activities and states, fitness and efficiency of the body, senses, diseases, and treatment (98), and the most frequent type of semantic relation is synonimy.

Przedmiotem artykułu jest leksyka gwarowa tworząca pole semantyczne CIAŁO CZŁOWIEKA, wyekscerpowana z XIX-wiecznego słownika gwary ludowej Zygmunta Glogera (Słownik gwary ludowej w okr. tykocińskim). Autorka opisuje strukturę pola, pokazuje znaczenie leksemów tworzących to pole, ustala miejsce wyrazów w jego obrębie, prezentuje relacje semantyczne (synonimię, polisemię, hiponimię i meronimię) między wyrazami. Z przedstawionej analizy wynika, że Gloger zanotował 298 leksemów dotyczących ciała człowieka, najwięcej nazw grupują podpola 1. ciało, jego części, cechy fizyczne, wygląd (110) i 4. czynności i stany fizjologiczne, sprawność i wydolność organizmu, zmysły, choroby, leczenie (98), a najczęstszym typem relacji semantycznej jest synonimia.