Über die Kreativität bei der Übersetzung von Gedichten

Abstract

Wychodzimy w tej pracy z założenia, iż przekład tekstu poetyckiego jest wytworem estetycznym. Zgodnie z założeniami czeskiego i słowackiego strukturalizmu (Jan Mukafovsky, Mikulas Bakoś oraz ich uczniowie Milan Janković, Miroslav Ćervenka, Franti- Sek Miko) pojmujemy dzieło literackie jako dynamiczną strukturę z dominującą funkcją estetyczną, która wypływa z jego szczególnej organizacji. Specyfika artefaktu estetycznego wytwarzana jest w systemie relacji zachodzących między poszczególnymi elementami tekstu (eufonia, rym, rytm, obraz poetycki), elementami poezjotwórczymi, językowymi oraz semantycznymi. Sztuka tłumaczenia tekstów poetyckich polega na strukturalizacji złożonej sieci związków wewnętrznych oryginału w nową niepowtarzalną strukturę przekładu, który tworzy fikcję oryginału w zróżnicowanym środowisku kultury, języka, artystycznej, historycznej, filozoficznej oraz religijnej tradycji przy jednoczesnym zachowaniu indywidualnych rysów stylu autorskiego. Przesłanką wytworzenia funkcjonalnej fikcji estetycznej jest twórcza sprawność tłumacza uwarunkowana znajomością kontekstu literatury, w której przekład zacznie funkcjonować. Badanie poszczególnych płaszczyzn oryginalnego i tłumaczonego poetyckiego tekstu ewokuje specyficzną metodologię w kontekstach rodzimej literackiej tradycji. Perspektywę dla dalszych badań nad przekładem (przede wszystkim tłumaczenia poezji) widzielibyśmy w możliwościach zastosowania metod semantyki językowej oraz teorii tekstu, która pozwala na znalezienie głębszych związków między sensem a formą.