Souffrances modernes

Abstract

Choroba jako model nowoczesności stanowi główny temat wielu tekstów literackich lub paraliterackich. W niniejszym artykule nie chodzi o opracowanie kompletnej listy dzieł lub tekstów poruszających niniejszy temat. Autorka podejmuje lekturę analityczną dwóch dzieł charakterystycznych dla pewnej refleksji dotyczącej związków między światem współczesnym a chorobą. Owe dzieła poruszające niniejsze zagadnienie to Chłód (Le Froid) i Oddech (Le Soujjle) T. Bernharda oraz Do przyjaciela, który nie uratował mi życia, jak również Cytomegalovirus, dziennik hospitalizacji H. Guiberta. Teksty takich pisarzy lub filozofów jak Nietzsche, Artaud, Huysmans oraz Blanchot służą w niniejszym artykule jako baza teoretyczna celem umiejscowienia w szerszym kontekście nowoczesności tekstów, w których pojawiają się w sposób systematyczny metafory szaleństwa, zdrowia, fizycznej oraz umysłowej degradacji. Owe metafory wykazują skuteczność w podwójnym systemie odwołań: z jednej strony tworzą oś semantyczną zrozumienia nowoczesności przyjmując jako punkt wyjściowy przekleństwo pisarza odrzuconego przez historię oraz poprzez własną marginesowość, która objawia się cierpieniem ciała. Te same metafory tworzą równocześnie inną perspektywę lektury tego co nowoczesne, pozwalając pisarzowi na usadowienie się (ancrage) w samym sednie cierpienia czy zakłóconego porządku, które stają się instytucją pisarza. Wygnanie uzyskuje pewną istotną tożsamość i tworzy nowe społeczeństwo gdzie pisarz powołuje do życia nową dynastię, w centrum której stwarza nową rodzinę. Medycyna, choroba, internowanie stają się dwugłowymi metaforami, które nadają wzajemnie sens sprzecznościom stworzonym jedna przez drugą. Owe metafory dają się odczytać jedynie poprzez układ odwrócenia sensu, gdzie złamanie porządku funkcjonuje jako zapis, a choroba jako zdrowie. Oto co stwierdza Guibert na temat choroby, która prowadzi go ku śmierci. „Sida stała się dla mnie modelem w moim projekcie odsłonięcia mej tożsamości oraz wypowiedzenia tego co nie jest wypowiedzialne”.