Niespójność sankcji penalnych. Ograniczenia kognitywne w procesie wymierzania kary przez sędziów. Analiza uwzględniająca badania empiryczne

Abstract

Praca doktorska Michała Janowskiego przedstawia wyniki przeprowadzonych przez autora badań empirycznych nad ograniczeniami poznawczymi ogrywającymi rolę w procesie wymiaru kary kryminalnej przez sędziów. Praca składa się z trzech części – części filozoficznej, części metodologicznej oraz części prawnokarnej.

W części filozoficznej autor opisał filozoficzne rozróżnienie między kontekstem odkrycia a kontekstem uzasadnienia oraz filozoficzny spór dotyczący pojęcia współmierności wartości (najściślej powiązane z przedmiotem przeprowadzonych badań). Autor broni podejścia empirycznego w prawoznawstwie oraz tezy o niewspółmierności wartości.

W części metodologicznej autor opisał metody stosowane we współczesnych naukach empirycznych (psychologicznych i socjologicznych) oraz specyfikę ich zastosowania w prawoznawstwie.

W części prawnokarnej autor zidentyfikował i opisał czynniki normatywne (wartości) brane pod uwagę przez sędziów przy wymiarze kary. Dokonano szczegółowej wykładni odpowiednich przepisów polskiego kodeksu karnego (art. 53 i nast.) w oparciu o poglądy doktryny i orzecznictwa. Zidentyfikowanie wszystkich rozważanych przez sędziów czynników normatywnych pozwoliło na zidentyfikowanie czynników pozanormatywnych, które odgrywały rolę w procesie wymiaru kary kryminalnej (ograniczenia poznawcze). Przedmiotem analizy przeprowadzonej przez autora były realne wyroki wydawane przez prawdziwych sędziów w rzeczywistych sprawach karnych oraz dane uzyskane z wypełnianych przez sędziów kwestionariuszy psychologicznych. Przedmiot analizowanych postępowań został zrelatywizowany do wybranych wartości chronionych przez prawo karne, a w konsekwencji do wybranego rodzaju przestępstw. Istotą analizy empirycznej uczyniono wartości zdrowia, dobrostanu i życia zwierząt.