Starzenie się ludności na poziomie hiperlokalnym. Rola inicjatyw oddolnych w amerykańskim krajobrazie usług opiekuńczych dla seniorów na przykładzie „modelu wioski”

Abstract

“Aging in community” is a well‑known concept promoted by policy‑makers, researchers and practitioners in the field of social policy, social gerontology and social work as an alternative for institutionalized, residential forms of care. It focuses on the ability of elderly people to stay at their own households, communities, neighborhoods and environments as long as possible, with the simultaneous provision of care directly at home. It provides the sense of security and subjective well‑being to elderly people, who often simultaneously experience loneliness and limited independence. The article aims at presenting and discussing an innovative case of the American village model of care, which corresponds with and fits in the concept of “aging in place” and plays complementary role to the publicly‑funded provision of care. The paper analyzes main assumptions of the village model of care, offers critical assessment of its weaknesses and strengths and provokes further discussion on potential adaptability of the village model in Polish context.

Koncepcja starzenia się w społeczności (aging in community) jest w ostatnich latach promowana przez teoretyków i praktyków polityki społecznej, pracy socjalnej i gerontologii społecznej jako alternatywa dla zinstytucjonalizowanych, stacjonarnych form świadczenia usług opiekuńczych. Polega ona na umożliwieniu seniorom funkcjonowania we własnym otoczeniu i własnym gospodarstwie domowym tak długo, jak tylko to możliwe. Podstawową zaletą koncepcji jest zapewnienie osobom starszym, często borykającym się z problemem samotności lub ograniczeniami samodzielności, poczucia względnego bezpieczeństwa i dobrostanu. Niniejszy artykuł omawia nowatorski amerykański model opieki, zwany „modelem wioski” (village model), który wpisuje się w filozofię „starzenia się w miejscu zamieszkania” (aging in place), a jednocześnie stanowi ciekawą alternatywę dla podaży usług opiekuńczych świadczonych przez sektor publiczny. W syntetyczny sposób zestawia wady i zalety tego typu systemowych rozwiązań oraz poddaje pod dyskusję ideę zaadaptowania „modelu wioski” na gruncie polskim.