Terminologia prawa rodzinnego w dwóch przekładach Kodeksu Napoleona z 1 poł. XIX wieku

Abstract

Dysertacja wpisuje się w badania diachroniczne, w których podjęto kwestię wpływu francuskiej kodyfikacji na polską terminologię z zakresu prawa rodzinnego. W rozprawie doktorskiej uwzględniono aspekt historycznojęzykowy, zastosowano ujęcie porównawcze (polsko-francuskie), a także odwoływano się do zagadnień nauki prawa, co wynika z interdyscyplinarnego charakteru pracy. Podjęta tematyka wpisuje się w nurt badań juryslingwistycznych. Celem dysertacji jest przedstawienie formowania się polskiej terminologii prawnej na początku XIX wieku z uwzględnieniem wpływu Kodeksu Napoleona. Czas ten jest istotny, biorąc pod uwagę zmiany w zakresie prawa uwarunkowane wprowadzeniem pierwszej nowoczesnej w dziejach polskiego prawodawstwa kodyfikacji. Kształtowanie polskiego języka prawnego dokonywało się przy adaptacji tekstu francuskiego. Bazę materiałową stanowi pierwsza część francuskiego ustawodawstwa. Badaniem objęto przekłady Kodeksu Napoleona autorstwa dwóch tłumaczy. Wersja Franciszka Ksawerego Szaniawskiego Kodex Napoleona. Code Napoléon. Codex Napoleonis pochodzi z 1813 roku i jest wydaniem trójjęzycznym polsko-francusko-łacińskim. Drugi przekład Kodeks Napoleona Księstwu Warszawskiemu (...) za prawo cywilne podany (...) jest autorstwa Franciszka Ksawerego Michała Bohusza i pochodzi z 1810 roku. Dodatkowo wykorzystane zostało wcześniejsze tłumaczenie Franciszka Ksawerego Szaniawskiego z 1808 roku, które zawiera przypisy — Kodex Napoleona z przypisami. Tom I. W analizie wzięto również pod uwagę dziewiętnastowieczne teksty prawnicze, mające na celu wyjaśnienie kwestii ujętych w francuskiej kodyfikacji. Ponadto uwzględniono historycznojęzykowe i współczesne, a także specjalistyczne, opracowania leksykograficzne, oraz teksty wcześniejszego i aktualnie obowiązującego prawa. Dysertacja składa się z sześciu rozdziałów analitycznych. Dotyczą one terminologii związanej z relacjami rodzinnymi, małżeństwem, rozwodem, opieką, przysposobieniem oraz dokumentami.