Łemkowszczyzna jako region etniczno-historyczny
Abstract
Wielowiekowe zamieszkiwanie Łemków (Rusinów) w Karpatach doprowadziło
do ukształtowania specyficznego pod względem etnicznym, religijnym,
kulturowym i gospodarczym regionu – Łemkowszczyzny. Mimo że Łemkowszczyzna
nigdy nie była regionem administracyjnym, to niewątpliwie miała wszelkie
cechy odrębnego regionu etnicznego, religijnego, historycznego i kulturowego.
Wytyczenie w latach dwudziestych XX wieku granicy polskoczechosłowackiej
doprowadziło do zwiększania się różnic społecznych i ekonomicznych
między Rusinami z Polski i Słowacji. Późniejsze wysiedlenia Łemków
z północnych Karpat i polityka władz komunistycznych zniszczyły odrębność
etniczną Łemkowszczyzny oraz specyfikę kulturową, społeczną i gospodarczą
tego regionu.
Pomimo nadal widocznej obecności Łemków i Ukraińców na Łemkowszczyźnie,
czynnych cerkwi greckokatolickich i prawosławnych, nauki języka
łemkowskiego i ukraińskiego w szkołach, aktywności organizacji łemkowskich,
odbywających się cyklicznie festiwali i imprez kulturalnych, pojawiających się
dwujęzycznych nazw miejscowości, współcześnie Łemkowszczyzna jest innym
regionem niż kilkadziesiąt lat temu. Podstawowym kryterium delimitacji Łemkowszczyzny jako odrębnego regionu
była struktura etniczna mieszkańców, dominacja Łemków i możliwość ich
precyzyjnego rozgraniczenia od ludności polskiej. Współcześnie nie ma możliwości
wyznaczenia granic Łemkowszczyzny według kryterium etnicznego, ponieważ
na całym jej obszarze zdecydowanie dominują Polacy. Objęcie Łemkowszczyzny
w drugiej połowie lat czterdziestych XX wieku masowymi przesiedleniami
ludności zredukowało ją do regionu reliktowego i sentymentalnego. Zarówno dla Łemków mieszkających
w Beskidach, jak i rozproszonych po całej Polsce, Łemkowszczyzna
nadal jest ojczyzną etniczną, z którą wielu z nich czuje silną identyfikację emocjonalną,
narodowościową, historyczną i kulturową. To, co współcześnie wyróżnia
Łemkowszczyznę na tle otaczających obszarów, to jej historia oraz tożsamość
regionalna części mieszkańców.
Collections
The following license files are associated with this item: