Reforms of the economic system - introduction to the functionnning of Polish economy
Streszczenie
Wysiłki zmierzające do wprowadzenia gospodarki zorientowanej rynkowo w Polsce, a także próby zreformowania systemu politycznego i społecznego nie dawały
już dotąd rezultatów. Zwykle poprzedzano były presją społeczeństwa i kryzysami
społeczno-politycznymi (1956, 1968, 1970, 1980). Władza czyniła pewne ustępstwa w kierunku liberalizacji i demokratyzacji systemu, ale po pewnym okresie
zapoczątkowane reformy były cofane. System powoli ulegał wprawdzie decentralizacji, ale daleki był od przywrócenia regulacji rynkowej. Różnice w stosunku
do reform w innych krajach socjalistycznych polegały między Innymi na tym, że
tam inspiratorem reform było zwykle centrum, gdy tymczasem w Polsce społeczeństwo. Wydaje się jednak, że obecnie władza zdaje sobie w części sprawę,
że jedynie głęboka reforma systemu może powstrzymać destrukcję ekonomiczną i
społeczną.
Charakteryzując aktualny system ekonomiczny podkreślono w artykule między
innymi ograniczony zakres regulacji rynkowej oraz sektora prywatnego. Niezbędna staje się zmiana struktury własności i doszukiwania się założeń Ideologii
socjalistycznej nie tyle w sferze produkcji, ale podziału. Podstawowe znaczenie
ma także demonopolizacja struktur gospodarki i decentralizacja centralnej dotychczas alokacji i zasobów gospodarczych.
Wskazano na ujemne strony regulacji pozarynkowej, wyróżniając regulacje
przez plan, struktury biurokratyczne i przetarg. Wskazano na nieuchronność pogłębiania się dysproporcji gospodarczych w warunkach pozarynkowej gospodarki
centralistycznej.
Na tym tle scharakteryzowano aktualną sytuację ekonomiczną wskazując między
innymi na: pogłębiającą się nierównowagę, wzrastającą inflację i jej źródła,
brak ekonomicznych kryteriów alokacji zasobów gospodarczych, motywacji społeczeństwa i nietrafne kierunki inwestycji. Rozwiano konsekwencje zadłużenia
Polski i uwarunkowania jej orientacji eksportowej.
Ostatnia część obejmuje kierunki i założenia reformy ekonomicznej. Podkreślono zarówno uwarunkowania negatywna pogłębione przez brak realizacji zapowiadanej reformy w latach 1984-1988. Równocześnie wskazano na pozytywne strony wyrażające się skłonnością władzy do reform i dialogiem ze społeczeństwem
i korzystną sytuacją zewnętrzną.
Na zakończenie wymieniono te działania i zmiany, które w podstawowy sposób
nogą urealnić trwającą reformą.
Collections