Dissonant Heritage as a By-Product of the Postwar Agrarian Reform in Poland. From Postmemory to Ethnoarchaeology

Abstract

The subject of the paper is dissonant heritage exemplified by former German villages in Central Poland. The agrarian reform (1944) transformed the local social and cultural landscape by removing its German inhabitants. Today, former German farmsteads are occupied by families of the reform beneficiaries – Polish peasants. The paper is personal as it is based on the postmemory of the author, who used archival sources (including vital records and peasants’ letters of application for the post-German land) and information from his grandmother, who remembers her German neighbours, in an attempt to ‘revive’ the multi-cultural past and those who used to be a part of this landscape. The author outlines the concept of ethnoarchaeological research into the dissonant heritage being a by-product of the agrarian reform (1944) in Poland.

Przedmiotem artykułu jest dysharmonijne dziedzictwo przedstawione na przykładzie poniemieckich wsi w Polsce centralnej. Reforma rolna (1944) zmieniła lokalny krajobraz społeczny i kulturowy, usuwając z niego niemieckich mieszkańców. W poniemieckich gospodarstwach, domach żyją współcześnie rodziny beneficjentów reformy – polskich chłopów. Artykuł ma charakter osobisty, opiera się na postpamięci autora, który bazując na archiwaliach (m.in. aktach stanu cywilnego, podaniach chłopów o poniemiecką ziemię) i informacjach od swojej babki pamiętającej swoich niemieckich sąsiadów, próbuje „wskrzesić” wielokulturową przeszłość i tych, którzy byli częścią tego krajobrazu. Autor w zarysie przedstawia koncepcję badań etnoarcheologicznych tego dysharmonijnego dziedzictwa będącego produktem ubocznym reformy rolnej (1944) w Polsce.