Kultura a turystyka - wzajemne relacje

Abstract

Artykuł poświęcony jest rozważaniom na temat wzajemnych związków kultury i turystyki. Wychodząc od różnych sposobów definiowania pojęcia "kultura" zaproponowano definicję "turystyki kulturowej" w szerokim i wąskim rozumieniu (sensu largo i sensu stricto). Następnie przedstawiono niezwykle skomplikowane i wzajemnie sprzężone powiązania pomiędzy kulturą i turystyką. Wskazano m.in na fakt, że turystyka bazuje na dziedzictwie kulturowym, sprzyja ochronie dóbr kultury, rozwija kontakty międzykulturowe, jest inspiracją dla ludzi kultury, wreszcie odgrywa dużą rolę w edukacji i upowszechnianiu kultury. Jednocześnie turystyka jest również częścią szeroko rozumianej kultury na pewnym etapie rozwoju cywilizacyjnego społeczeństwa. Związki kultury i turystyki to jednak nie tylko zgodna koegzystencja przynosząca obopólne korzyści. Masowa turystyka może wspierać rozwój kultury, ale równie dobrze może stać się dla niej poważnym zagrożeniem. Wśród głównych niebezpieczeństw wymieniono: upowszechnianie przez turystów negatywnych (patologicznych) zachowań, globalizację - ujednolicanie kultur lokalnych, fałszowanie i nadmierną komercjalizację kultury, spłycanie odbioru i zaniżanie jakości oferty kulturalnej. W zakończeniu pracy analizie poddano relacje pomiędzy instytucjami kultury a przedsiębiorstwami turystycznymi. Za najczęstsze źródła konfliktów między nimi uznano cztery podstawowe przyczyny: odmienne formy własności, sprzeczne style działania, różną mentalność (świadomość) kadr oraz rywalizację o środki finansowe.