Pozycja prawna kredytobiorcy odwróconego kredytu hipotecznego w prawie polskim

Abstract

Celem rozprawy doktorskiej jest analiza pozycji prawnej kredytobiorcy odwróconego kredytu hipotecznego w prawie polskim. Zagadnienie to nie zostało jak dotąd poddane kompleksowej ocenie w literaturze przedmiotu. Społeczeństwo polskie starzeje się. Wedle dostępnych prognoz, skutkiem postępującego spadku odsetka ludności aktywnej zawodowo w stosunku do osób w wieku poprodukcyjnym, będzie obniżenie wysokości świadczeń emerytalnych przyszłych pokoleń emerytów. Odwrócony kredyt hipoteczny adresowany jest z założenia do osób starszych, które poszukują możliwości pozyskania dodatkowych środków ponad dochody uzyskiwane z emerytur. Seniorzy są szczególną kategorią konsumentów, która wymaga odpowiedniej ochrony prawnej. Postulat ten jest istotny zwłaszcza w odniesieniu do rynku usług finansowych, cechujących się znaczną złożonością. Ustawa o odwróconym kredycie hipotecznym miała stworzyć seniorom bezpieczne warunki do pozyskiwania dodatkowych środków finansowych. Regulacja ta miała mieć w założeniu charakter autonomiczny, niezależny od innych aktów prawnych normujących konsumenckie usługi kredytowe. W rozprawie doktorskiej analizie poddano przede wszystkim przepisy ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym. Przyjęte tam rozwiązania zostały zestawione z regulacjami normującymi inne usługi kredytowe, w szczególności kredyt konsumencki oraz kredyt hipoteczny. Całość wywodu poszerzono o przytoczenie przykładowych rozwiązań funkcjonujących w kilku wybranych państwach. Wyniki przeprowadzonej analizy prowadzą do wniosku, że polski ustawodawca nie zabezpieczył w należyty sposób pozycji prawnej kredytobiorcy odwróconego kredytu hipotecznego. Przyjęty standard ochrony znacznie odbiega na niekorzyść od rozwiązań przyjętych w innych aktach prawnych, normujących w Polsce usługi kredytowe adresowane do konsumentów. Istniejące regulacje w niedostatecznym stopniu uwzględniają to, że odwrócony kredyt hipoteczny adresowany jest do szczególnej kategorii odbiorców, jakimi są osoby starsze.