Przewodnictwo w sakralnych obiektach

Abstract

Autor przedstawia postulaty pod adresem przewodników oprowadzających turystów po obiektach sakralnych (sanktuariach, kościołach, klasztorach, ośrodkach pielgrzymkowych itp.). Wychodzi od teologicznego rozumienia sacrum i profanum oraz objaśnia cel tworzenia obiektów sakralnych. Powstają one, by zapewnić odpowiednie warunki do modlitwy i refleksji nad ostatecznym celem życia człowieka. Ich architektura, wystrój i atmosfera pomagają osobom wierzącym w poznaniu prawdy o Bogu i stanowią zachętę do wejścia z nim w osobiste relacje. Stanowią one dla odwiedzających tzw. Biblia pauperum. Ponadto poprzez rozwijający się w nich kult, sacrum rozlewa się na świat i ma go udoskonalać. Są one zatem swoistym narzędziem, łączącym sferę nadprzyrodzoną z tym, co ziemskie. Kościoły nie są martwymi muzeami, a obrzędy w nich odprawiane nie stanową „religijnego teatru”. Są to miejsca trwającego i rozwijającego się tu i teraz życia religijnego. Stąd odpowiednim słowem określającym znalezienie się w obrębie obiektu sakralnego jest zaczerpnięte z ewangelii „nawiedzanie”, czyli wejście w relacje, w opozycji do wyrazu „zwiedzanie”, oznaczającego jedynie zaspokajanie ciekawości. Zadaniem przewodników jest pomaganie turystom w odkrywaniu właściwego sensu istnienia obiektów sakralnych, poprzez odpowiednie objaśnienie znajdujących się w nich obrazów, symboli i sprawowanych tam obrzędów. Autor przestrzega przed zbyt pospiesznym odwiedzaniem sakralnych miejsc, ponieważ w ten sposób nie można dojrzeć ich głębi. Przewodnikom sugeruje oszczędność słów. Milcząca refleksja może dać więcej niż obfitość słów i nie jest dla turysty straconym czasem. W konkluzji autor stwierdza, że przewodnicy wierzący są dla turystów swoistymi ewangelizatorami i katechetami. Natomiast przewodnicy o innym światopoglądzie powinni przynajmniej przekazać prawdę i uszanować atmosferę sacrum.

The author presents the requirements for guides to show tourists around sacred buildings (sanctuaries, churches, monasteries, pilgrimage centers etc). He begins with a theological understanding of sacrum and profanum, and then explains the purpose of the sacred places which is to provide the proper conditions for prayer and reflection on the ultimate goal of human life. The architecture, decor and atmosphere help a believer become familiar with the truth about God and encourage him or her to enter into a personal relationship with him. Together they constitute a so-called “biblia pauperum” for visitors. On the other hand, through the cult which has developed there, the sacrum spreads out into the world with the intention of improving it. They are therefore a kind of tool connecting the supernatural realm with things seen as earthly. Churches are not dead museums, and the rites held in them do not constitute “religious theater”. These are places of the here and now and exist to develop the religious life. Thus, the appropriate way of describing entrance to a sacred place should be one borrowed from the gospel – “visiting” – entering into a relation, as opposed to “sightseeing” which only refers to satisfying curiosity. A guide’s task is to help tourists discover a proper sense of the existence of sacred places through an appropriate explanation of the images, symbols and rituals that are celebrated there. The author warns against visiting sacred places in a too hasty way which does not allow an appropriate insight into the “depth” of the place visited. Guides are recommended to be concise. Silent reflection gives more than any abundance of words and is not time lost for a tourist. In conclusion, the author states that believers working as guides can become evangelizers and catechists for tourists, however those with a different worldview should at least convey the truth and respect the atmosphere of the sacrum.