Deficyt wsparcia społecznego – osoby niepełnosprawne w nieformalnych sieciach społecznych

Abstract

Nieformalne sieci społeczne pod postacią kręgów rodzinnych, przyjacielskich czy koleżeńskich są źródłem wsparcia społecznego zapewniającego ochronę zasobów o charakterze emocjonalnym: zdrowia fizycznego, zdrowia psychicznego oraz zadowolenia z życia. Dla osób niepełnosprawnych dostęp do tych zasobów oraz możliwość ich mobilizacji pełnią szczególną rolę. Z jednej strony zasoby emocjonalne mogą kompensować braki w wymiarze instrumentalnym (statusowe), które nierzadko ze względu na niepełnosprawność pozostają poza zasięgiem osób nią dotkniętych. Z drugiej strony mogą pełnić rolę czynnika mobilizującego, zwiększającego szansę na podjęcie przez osoby niepełnosprawne działań zmierzających do pozyskania nowych zasobów. W tym kontekście podjęta została próba nakreślenia empirycznej ilustracji obrazującej: 1) naturę nieformalnych sieci społecznych osób niepełnosprawnych w Polsce (w wymiarze afektywnym i współzależności), 2) przedstawienia charakteru uzyskiwanego przez nie wsparcia społecznego (w postaci emocjonalnej), a także 3) zaprezentowania wpływu niepełnosprawności oraz specyfiki sieci społecznych na subiektywnie odczuwany deficyt wsparcia społecznego przy kontroli zmiennych socjodemograficznych. Analizę oparto na danych pochodzących z ośmiu edycji badań (z lat 2000–2015) realizowanych w ramach Diagnozy Społecznej.