Mieszane systemy wyborcze (Mixed Member Proportional) i ich wpływ na reprezentatywność parlamentu: na przykładzie Niemiec, Nowej Zelandii i Lesotho

Abstract

Zasadniczym celem rozprawy była analiza efektów wytwarzanych przez system mieszany typu Mixed Member Proportional w kontekście reprezentatywności parlamentu, wykrycie podobieństw oraz różnic efektów mechanicznych wytwarzanych przez poszczególne jego warianty oraz ocena zmian zachodzących w procesie ewolucji systemu mieszanego w państwach go stosujących. Przedmiotem badania była przede wszystkim mechanika działania systemu MMP i efekty, jakie wywołuje. Badaniu poddano 8 elekcji w Niemczech przeprowadzonych w latach 1990-2017, 8 elekcji w Nowej Zelandii przeprowadzonych w latach 1996-2017, 5 elekcji w Lesotho przeprowadzonych w latach 2002-2017. Przyjęta procedura badawcza wymagała wykorzystania metod zarówno jakościowych, jak i ilościowych. Jako czynność wstępną zastosowano analizę porównawczą trzech wariantów systemu MMP, której celem było zdiagnozowania cech wspólnych oraz różnic występujących w trzech odmianach systemu mieszanego, co stanowiło podstawę do postawienia pytań badawczych oraz sformułowania hipotez. Następnie przeprowadzono ilościową analizę skutków zastosowania poszczególnych wariantów systemu MMP. Do analizy wykorzystano narzędzia powszechnie stosowane w badaniu systemów wyborczych, m.in. wskaźniki pomiaru dysproporcjonalności (LHI i GHI), indeksy efektywnej liczby partii, współczynniki redukcji efektywnej liczby partii, profile proporcjonalności, liczbę partii parlamentarnych dysponujących co najmniej jednym mandatem w parlamencie, odsetek mandatów zdobytych przez partię największą oraz dwie największe partie, dystans pomiędzy partią najsilniejszą i drugą w kolejności oraz wskaźnik malapportionmentu. Do przeprowadzenia badań niezbędne było uzyskanie danych empirycznych, które pozyskane zostały z oficjalnych baz danych państw objętych analizą, dostępnych na stronach internetowych: Komisji Wyborczej Nowej Zelandii, Urzędu Statystycznego Nowej Zelandii, Najwyższego Urzędnika Wyborczego Republiki Federalnej Niemiec, Niezależnej Komisji Wyborczej Lesotho oraz bazy danych wyborów afrykańskich.