Czyn czy słowo - co leży u podstaw filozofii pierwszej?

Abstract

In this paper I compare the philosophy of being, which has its model example in the philosophy of Aristotle, with the philosophy of action proposed by Stanisław Brzozowski. These two constructions differ in their consideration starting point. The first one chooses the word as a start, while the second chooses an act. I tried to show contrast between these two positions and the consequences in the philosophical practice that depend on their primary assumptions. I discuss the differences between the philosophy that deals with things of the objective realm, that now becomes metascience and the philosophy of culture, which deals with the subject and the historically made world of human experience that was created by the working generations of men. The importance of this difference is essential if we want to ask a philosophical question about the crisis of culture.

W niniejszym tekście porównuję filozofię bytową, której modelowym przykładem jest filozofia Arystotelesa, z filozofią czynu zaproponowaną przez Stanisława Brzozowskiego. Te dwie konstrukcje różnią się co do punktu wyjścia rozważań. Pierwsza z nich obiera słowo jako początek, druga zaś czyn. W tekście starałem się pokazać kontrast między tymi stanowiskami i konsekwencje w uprawianiu filozofii wypływające z przyjętych założeń. Omawiam różnice pomiędzy filozofią zajmującą się przedmiotami świata rzeczy, obecnie stającą się metanauką, a filozofią kultury, która zajmuje się podmiotem i historycznie stworzonym przez pracujące pokolenia światem ludzkiego doświadczenia. Zaznaczenie tej różnicy jest niezbędne jeśli chcemy postawić filozoficzne pytanie o kryzys kultury.