Problemy pracy w koncepcjach programowych Delegatury Rządu na Kraj (1941-1945)

Szubert, Wacław

dc.contributor.author	Szubert, Wacław
dc.contributor.editor	Seweryński, Michał
dc.date.accessioned	2019-12-16T11:29:00Z
dc.date.available	2019-12-16T11:29:00Z
dc.date.issued	2012
dc.identifier.citation	Szubert W., Problemy pracy w koncepcjach programowych Delegatury Rządu na Kraj (1941-1945), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2012, doi: 10.18778/7525-745-8	pl_PL
dc.identifier.isbn	978-83-7525-745-8
dc.identifier.uri	http://hdl.handle.net/11089/31096
dc.description	Książka Wacława Szuberta ma wyjątkowy charakter i powinna spotkać się z ogromnym zainteresowaniem nie tylko środowisk naukowych związanych z prawem pracy, ubezpieczeniami społecznymi i polityką społeczną. Nie do przecenienia są również jej walory swoistego rodzaju świadectwa niezłomności Narodu Polskiego, który w najtrudniejszych latach okupacji hitlerowskiej nie tylko prowadził walkę z wrogiem, ale również, nie tracąc wiary w powodzenie tej walki, przygotowywał się do przyszłego okresu odbudowy struktur niepodległego państwa. Przejawem tego były prowadzone pod auspicjami Delegatury Rządu na Kraj prace koncepcyjne dotyczące kształtu życia społeczno-gospodarczego i politycznego w powojennej rzeczywistości. Nie ulega wątpliwości, że szczególną w tej perspektywie doniosłość miały koncepcje związane z przyszłym ustrojem pracy. Książka Profesora Szuberta ukazuje ten prawie nieznany obszar działalności Delegatury, a jest to tym cenniejsze, że Autor uczestniczył bezpośrednio w opisanych pracach koncepcyjnych i prowadząc rozważania mógł sięgać nie tylko do zasobów własnej pamięci, ale również do dokumentów, które zdołał zachować On sam oraz inni bohaterowie tamtych dni. Koncepcje programowe Departamentu Pracy i Polityki Społecznej były budowane w przeświadczeniu o potrzebie krytycznej kontynuacji tego, co w tym zakresie miało miejsce w II Rzeczpospolitej, z uwzględnieniem szczególnych potrzeb i uwarunkowań związanych z okresem przypadającym bezpośrednio po zakończeniu wojny światowej (odbudowa gospodarki i struktur organizacyjnych państwa), ale także z próbą zarysowania wizji rozwiązań, które powinny być realizowane docelowo, w późniejszym okresie. Ideologiczne i aksjologiczne podłoże tych wizji było zróżnicowane, zawsze jednak miały one bardzo widoczne zabarwione humanistyczne i były nacechowane pragnieniem budowy państwa silnego, ale i sprawiedliwego społecznie. W tej perspektywie należy postrzegać przewijające się w prezentowanych koncepcjach programowych założenia planowości gospodarki, uspołecznienia prawa własności, instytucjonalizacji stosunków pracy, obiektywizacji płac, pełnego zatrudnienia itp. Z pewnością nie wszystkie propozycje okazały się trafne (choćby odejście od zobowiązaniowego charakteru stosunku pracy), niektóre zostały zdeformowane przez patologie systemu „realnego socjalizmu” (choćby zasada planowości), to jednak wiele z nich po latach ciągle może odegrać pewną rolę „w wypracowaniu - jak pisał Profesor Szubert – optymalnych rozwiązań odpowiadających obecnym potrzebom”.	pl_PL
dc.description.sponsorship	Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00.	pl_PL
dc.language.iso	pl	pl_PL
dc.publisher	Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego	pl_PL
dc.rights	Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe	*
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/	*
dc.subject	prawo pracy	pl_PL
dc.subject	ubezpieczenia społeczne	pl_PL
dc.subject	Delegatura Rządu na Kraj	pl_PL
dc.subject	polityka społeczna	pl_PL
dc.subject	ustrój pracy	pl_PL
dc.subject	rady zakładowe	pl_PL
dc.subject	związki zawodowe	pl_PL
dc.subject	samopomoc społeczna	pl_PL
dc.subject	prawo pracy	pl_PL
dc.title	Problemy pracy w koncepcjach programowych Delegatury Rządu na Kraj (1941-1945)	pl_PL
dc.type	Book	pl_PL
dc.page.number	224	pl_PL
dc.contributor.authorAffiliation	Uniwersytet Łódzki	pl_PL
dc.contributor.authorBiographicalnote	Wacław Szubert urodził się 19 IX 1912 r. we Włocławku. W 1934 r. uzyskał tytuł magistra prawa na Uniwersytecie Warszawskim, a dwa lata później obronił na Wydziale Prawa UW pracę doktorską pt. Dzieje ubezpieczenia na wypadek bezrobocia w Anglii. Bezpośrednio po uzyskaniu stopnia doktora podjął pracę w Instytucie Spraw Społecznych w Warszawie, gdzie jako asystent zajmował się ubezpieczeniami społecznymi do końca listopada 1939 r. W czasie wojny W. Szubert początkowo (od grudnia 1939 r.) pracował w działającym za zgodą władz okupacyjnych Stołecznym Komitecie Samopomocy Społecznej (podporządkowanym później Radzie Głównej Opiekuńczej), jako sekretarz sekcji do spraw pracy. W listopadzie 1941 r., w związku z próbą aresztowania przez gestapo, zrezygnował z tej pracy i poświęcił się całkowicie działalności konspiracyjnej. Działalność tę rozpoczął jednak już wcześniej: od lutego 1941 r. pracował w komórce, z której powstał Wydział Informacji BIP KG AK. Zorganizował tu i prowadził przez ponad trzy lata referat społeczny, który nie tylko gromadził informacje o warunkach życia i pracy ludności oraz o polityce eksterminacyjnej okupanta, lecz także współorganizował akcję opieki czynnej (pomoc dla więźniów i rodzin rozstrzelanych). W czasie powstania warszawskiego W. Szubert łączył działalność w strukturach cywilnych i wojskowych. Przede wszystkim nadal pozostawał zastępcą dyrektora Departamentu Pracy, którego formalne rozwiązanie nastąpiło dopiero w lipcu 1945 r., jednocześnie jednak aż do upadku powstania, jako współpracownik Wydziału Informacji BIP KG AK, wchodził w skład personelu radiostacji „Anna” zainstalowanej przy ul. Marszałkowskiej. Po kapitulacji miasta i zabezpieczeniu dokumentów Departamentu opuścił Warszawę wraz z ludnością cywilną 6 X 1944 r. W okresie powojennym W. Szubert nierozerwalnie związał się z Uniwersytetem Łódzkim. 1 IV 1945 r. został zatrudniony jako zastępca profesora UŁ, z misją utworzenia Katedry Polityki Społecznej i Ustawodawstwa Społecznego (przemianowanej w 1950 r. na Katedrę Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych), którą kierował nieustannie do 1982 r. W tym czasie pełnił również funkcje prodziekana (w latach 1950–1953) i dziekana Wydziału Prawa UŁ (w latach 1953–1955 i 1965–1969), a także dyrektora Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych w Warszawie (1973–1978). Równocześnie prowadził szeroką działalność naukową, badając problemy z zakresu prawa pracy, ubezpieczeń społecznych i polityki społecznej. Jej zwieńczeniem było nadanie czterech tytułów doktora honoris causa uniwersytetów: Wrocławskiego (1981), Bordeaux I (1983), Jagiellońskiego (1987) i Łódzkiego (1988). Wacław Szubert zmarł 16 I 1994 r. w Warszawie.	pl_PL
dc.references	Ajnenkiel A., Położenie prawne robotników rolnych w Polsce (1918–1939), Warszawa 1962.	pl_PL
dc.references	Ajzner S., Związek Związków Zawodowych (1931–1939), Warszawa 1979.	pl_PL
dc.references	Bezrobocie wśród chłopów. Instytut Gospodarstwa Społecznego, Warszawa 1939.	pl_PL
dc.references	Bień A., Bóg jest wyżej – dom jest dalej (1939–1949), Warszawa 1991.	pl_PL
dc.references	Blanc-Jouvan X., Les rapports collectifs aux Etats Unis, Grenoble 1956.	pl_PL
dc.references	Brodowski L., Samorząd rad zakładowych, Częstochowa 1947.	pl_PL
dc.references	Brun A., Galland H., Droi du Travail, Paris 1978.	pl_PL
dc.references	Däubler W., Das Arbeitsrecht, Reinbek bei Hamburg 1976.	pl_PL
dc.references	Däubler W., Das Grundrecht auf Mitbestimmung, Frankfurt am Main 1973.	pl_PL
dc.references	Fenichel Z., Polskie prawo urzędnicze a prawo pracowników najemnych, „Praca i Opieka Społeczna” 1930, nr 4.	pl_PL
dc.references	Fenichel Z., Zarys polskiego prawa robotniczego, Kraków 1930.	pl_PL
dc.references	Friszke A., O kształt Niepodległej, Warszawa 1989.	pl_PL
dc.references	Fundusz Pracy w latach 1933–1934, Warszawa 1934.	pl_PL
dc.references	Grabski S., Ku lepszej Polsce, Warszawa 1938.	pl_PL
dc.references	Hoppe J., Samorząd Pracy, Warszawa 1932.	pl_PL
dc.references	Hoppe J., Wspomnienia, przyczynki, refleksje, Londyn 1972.	pl_PL
dc.references	Hueck A., Nipperdey H.C., Lehrbuch des Arbeitsrechts, t. II, Mannheim, Berlin, Leipzig 1930.	pl_PL
dc.references	Instytut Spraw Społecznych przy Asfaltowej, [w:] Wspomnienia warszawskich peperowców, Warszawa 1963.	pl_PL
dc.references	Jaśkiewicz W., Studia nad sytuacją prawną pracowników państwowych, t. I, Poznań 1961.	pl_PL
dc.references	Jaworski W.L., Ankieta o Konstytucji, Warszawa 1924.	pl_PL
dc.references	Kabaj M., Funkcje wartościowania pracy, [w:] Metody wartościowania pracy, Warszawa 1979.	pl_PL
dc.references	Klarner C., Zadania i wytyczne państwowej polityki gospodarczej, Warszawa 1932.	pl_PL
dc.references	Klott M., Ustawodawstwo społeczne a rzeczywistość, „Przegląd Ekonomiczny” (Lwów) 1937, t. XVIII, nr 87–90.	pl_PL
dc.references	Korboński S., Polskie Państwo [Podziemne, Bydgoszcz ~1990].	pl_PL
dc.references	Krzeczkowski K., Idee przewodnie ubezpieczeń społecznych, Warszawa 1936.	pl_PL
dc.references	Kwiatkowski E., Dysproporcje [Rzecz o Polsce przeszłej i obecnej], Warszawa 1989.	pl_PL
dc.references	Landau W., Izby Pracy, Warszawa 1932.	pl_PL
dc.references	Lange O., Wizje gospodarki socjalistycznej (Wybór pism), Warszawa 1985.	pl_PL
dc.references	Leinwand A., Tadeusz Szturm de Sztrem, Warszawa 1987.	pl_PL
dc.references	Lewandowska S., Polska konspiracyjna prasa informacyjno-polityczna 1939–1945, Warszawa 1982.	pl_PL
dc.references	Malański J., Pracownicze związki zawodowe w Polsce, Warszawa 1934.	pl_PL
dc.references	Mateja S., Opieka nad pracownikiem jako obowiązek pracodawcy, maszynopis, BUŁ.	pl_PL
dc.references	Mateja S., Tendencje prawa pracy, „Praca i Opieka Społeczna” 1934, nr 4.	pl_PL
dc.references	Młodzież sięga po pracę. Instytut Spraw Społecznych, Warszawa 1938.	pl_PL
dc.references	Nowacki J., Ubezpieczenia na wypadek braku pracy, [w:] Rozwój ubezpieczeń społecznych w Polsce, Warszawa 1991.	pl_PL
dc.references	Polityka Społeczna Państwa Polskiego (1918–1935), Warszawa 1935.	pl_PL
dc.references	Ossowski S., Ku nowym formom życia społecznego, Warszawa 1947.	pl_PL
dc.references	Piotrowski J., Od ubezpieczenia chorobowego do powszechnej służby zdrowia, Łódź 1948.	pl_PL
dc.references	Rybarski R., Program gospodarczy, Warszawa 1932.	pl_PL
dc.references	Rychliński S., Zasadnicze kierunki robotniczego ruchu zawodowego w Polsce, Warszawa 1929.	pl_PL
dc.references	Rygier H., Izby Pracy. Projekt ustawy i uzasadnienia, Warszawa 1932.	pl_PL
dc.references	Rzepecki J., Wspomnienia i przyczynki historyczne, Warszawa 1983.	pl_PL
dc.references	Święcicki M., Instytucje polskiego prawa pracy w latach 1918–1939, Warszawa 1960.	pl_PL
dc.references	Święcicki M., Prawo stosunku pracy, Częstochowa 1949.	pl_PL
dc.references	Święcicki M., Rady zakładowe jako organy ruchu zawodowego, „Państwo i Prawo” 1940, nr 9/10.	pl_PL
dc.references	Szubert W., Konstanty Krzeczkowski jako polityk społeczny, [w:] K. Krzeczkowski, Polityka społeczna. Wybór pism, Łódź 1947, s. LVII–LVIII.	pl_PL
dc.references	Szubert W., Nowe drogi polityki społecznej, „Myśl Współczesna” 1947, nr 11.	pl_PL
dc.references	Szubert W., O charakterze prawnym stosunku pracy, „Państwo i Prawo” 1964, nr 7.	pl_PL
dc.references	Szubert W., Ujednolicenie prawa pracy w polskiej myśli prawniczej lat międzywojennych i okresu wojny, „Państwo i Prawo” 1991, nr 4.	pl_PL
dc.references	Szubert W., Układy zbiorowe pracy, Warszawa 1960.	pl_PL
dc.references	Szubert W., Zasłużeni dla rozwoju ubezpieczeń społecznych. Jerzy Piotrowski (1907–1983), „Studia i Materiały z Historii Ubezpieczeń Społecznych w Polsce” (Warszawa) 1986, z. 4, s. 178–179.	pl_PL
dc.references	Tomicki J., Polska Partia Socjalistyczna 1892–1948, Warszawa 1983.	pl_PL
dc.references	Trójgłos o Instytucie Spraw Społecznych w Warszawie z okresu okupacji, „Studia i Materiały z Historii Ubezpieczeń Społecznych w Polsce” (Warszawa) 1986, z. 4, s. 157–176.	pl_PL
dc.references	Verdier J.M., Syndicats, Paris 1966.	pl_PL
dc.references	Wengierow J.G., Izby Pracownicze, Warszawa 1934.	pl_PL
dc.references	Wengierow J.G., Przedstawicielstwo pracownicze a państwo, Warszawa 1935.	pl_PL
dc.references	Zaleski Z., Rola sądów pracy w zakresie realizowania zasad i kształtowania wytycznych polityki społecznej państwa, „Praca i Opieka Społeczna” 1930, nr 1.	pl_PL
dc.references	Zbyszewska Z., Ministerstwo polskiej biedy, Warszawa 1983.	pl_PL
dc.references	Zientara B., Mączak A., Ihnatowicz I., Landau Z., Dzieje gospodarcze Polski do 1939 r., Warszawa 1965.	pl_PL
dc.identifier.doi	10.18778/7525-745-8