Dobro dziecka. Między dobrem wspólnym a dobrem jednostki

Abstract

Perspektywa rozważań o dobru była dwojaka od samego początku dziejów filozofii, w okresie klasycznym starożytnej Grecji dominowało ujęcie wspólnotowe, natomiast w okresie helleńskim narodził się indywidualistyczny sposób patrzenia na ideę dobra. Dyskurs ten nie pozostał bez znaczenia również dla pojęcia dobra dziecka, które stanowi centralne zagadnienie tej rozprawy. Praca opiera się przede wszystkim na podkreśleniu dwoistej natury dziecka - wspólnotowej oraz indywidualistycznej. Część I omawia wybrane koncepcje filozoficzne dotyczące zagadnienia dobra, ograniczając się do jednostkowego oraz wspólnotowego spojrzenia na dobro. W części II zostały przedstawione różne koncepcje dotyczące zagadnienia dobra jednostki, ze szczególnym uwzględnieniem filozofii liberalnej (w odniesieniu zwłaszcza do przełomowych głosów m.in. Johna Rawlsa, Ronalda Dworkina, Johna Graya czy Josepha Raza). Ponadto, w celu odniesienia się do kwestii dobra wspólnego, omówione zostały najważniejsze argumenty autorów zaliczanych do grona komunitarian, takich jak Charles Taylor, Michael Walzer, Amitai Etzioni, Michael Sandel oraz Alasdair MacIntyre. Część III to próba naszkicowania filozoficznego spojrzenia na dobro dziecka, z uwzględnieniem zmieniającej się historii oraz prawa. Tłem dla omawianych pojęć (dziecko, rodzina) są przepisy prawne (polskie i międzynarodowe) odzwierciedlające przemiany zachodzące w społeczeństwie. Część IV stanowi teoretycznoprawne rozważania, koncentrując się na konstrukcji normatywnej dobra dziecka - jako zasady prawnej oraz jako klauzuli generalnej, wskazując na przykłady z orzecznictwa sądów i trybunałów. Praca ponadto odnosi się do tytułowego pytania o istotę dobra dziecka w ujęciu indywidualistycznym i wspólnotowym opierając się o Nietzschańską dychotomię apollińskości i dionizyjskości.