Pokaż uproszczony rekord

Gradualizm etyczny – poza antropocentryzmem i biocentryzmem?

dc.contributor.authorSkirbekk, Gunnar
dc.date.accessioned2019-09-06T10:07:42Z
dc.date.available2019-09-06T10:07:42Z
dc.date.issued2018
dc.identifier.issn0208-6107
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11089/30071
dc.description.abstractThe realm of ethics is most often restricted to man and the human world: only humans can act morally or immorally, only humans can be morally praised or blamed, only humans can be moral agents and only humans can be moral subjects. To which extent is this ethical anthropocentrism tenable? In the light of contemporary biological knowledge and its recognition of biological continuities and gradual distribution of properties characteristic for living creatures, how can such strict division and the notion of the privileged position of man be still valid? Should not we reduce or overcome human speciesism? In this paper I shall consider arguments in favour of such a paradigmatically unique ethical standing for humans, and I shall look into arguments in favour of an ethical gradualism between humans and other mammals and between man and nature.en_GB
dc.description.abstractObszar etyki jest najczęściej ograniczany do człowieka i świata ludzkiego: tylko ludzie mogą działać moralnie lub niemoralnie, tylko ludzie mogą być z moralnego punktu widzenia godni pochwały lub nagany; tylko ludziom przypisuje się status podmiotów moralnego działania i podmiotów moralnych praw. W jakim stopniu ten antropocentryzm etyczny daje się utrzymać? Czy współczesna wiedza biologiczna, uwydatniająca ciągłość i stopniowalność cech właściwych dla istot żywych, nie podważa takiego mocnego rozgraniczenia i założenia o uprzywilejowanej pozycji człowieka? Czy nie powinniśmy wyjść poza gatunkowy egoizm, a przynajmniej go ograniczyć? W niniejszym artykule rozważę argumenty na rzecz stanowiącej osobny paradygmat, wyjątkowej pozycji etycznej człowieka oraz zbadam argumenty na rzecz etycznego gradualizmu [czyli stopniowalnych różnic] między istotami ludzkimi (humans) a pozostałymi ssakami oraz między człowiekiem a przyrodą.pl_PL
dc.language.isoplpl_PL
dc.publisherWydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiegopl_PL
dc.relation.ispartofseriesActa Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica-Aesthetica-Practica; 31
dc.rightsThis work is licensed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 License.pl_PL
dc.rights.urihttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0pl_PL
dc.subjectethical gradualismen_GB
dc.subjectanthropocentrismen_GB
dc.subjectmoral rightsen_GB
dc.subjectanimal rightsen_GB
dc.subjectethics of discourseen_GB
dc.subjectmetaethicsen_GB
dc.subjectetyczny antropocentryzmpl_PL
dc.subjectgradualizm etycznypl_PL
dc.subjectprawa moralnepl_PL
dc.subjectprawa zwierzątpl_PL
dc.subjectetyka dyskursupl_PL
dc.subjectmetaetykapl_PL
dc.titleGradualizm etyczny – poza antropocentryzmem i biocentryzmem?pl_PL
dc.title.alternativeEthical gradualism – beyond anthropocentrism and biocentrism?en_GB
dc.typeArticlepl_PL
dc.page.number11-40
dc.contributor.authorAffiliationUniwersytet w Bergen
dc.identifier.eissn2353-9631
dc.referencesAnagnostopoulos Georgios, Aristotle on the Goals and Exactness of Ethics, University of California Press, San Diego 1994.pl_PL
dc.referencesAnimal Rights and Human Obligations, red. Tom Regan, Peter Singer, Prentice-Hall, Englewood Clifs, New Jersey 1976.pl_PL
dc.referencesAnimals, Men and Morals: An Inquiry into the Maltreatment of Non-humans, red. Roslind Godlovitch, Stanley Godlovitch, J. Harris, Taplinger, New York 1972.pl_PL
dc.referencesApel Karl-Otto, Diskurs und Verantwortung: Das Problem des Übergangs zur postkonventionellen Moral, Suhrkamp Verlag, Frankfurt a. M. 1988.pl_PL
dc.referencesBenhabib Seyla, In the Shadow of Aristotle and Hegel: Communicative Ethics and Current Controversies in Practical Philosophy, w: Hermeneutics and Critical Theory of Ethics and Politics, red. Michael Kelly, MIT Press, Cambridge, Mass. 1990.pl_PL
dc.referencesBentham Jeremy, Wprowadzenie do zasad moralności i prawodawstwa, przeł. Bogdan Nawroczyński, PWN, Warszawa 1958.pl_PL
dc.referencesBöhler Dietrich, Menschenwürde und Menschentötung. Über Diskursethik und utilitaristische Ethik, „Zeitschrift für Evangelische Ethik” 1991, t. 35, nr 1, s. 166–186.pl_PL
dc.referencesBöhler Dietrich, Mensch und Natur: Verstehen, Konstruieren, Verantworten, „Deutsche Zeitschrift für Philosophie” 1991, t. 39, nr 9, s. 999–1019.pl_PL
dc.referencesBrennan John M., The Open-Texture of Moral Concepts, Macmillan, London 1977.pl_PL
dc.referencesClark Stephen, The Moral Status of Animals, Oxford University Press, Oxford 1977.pl_PL
dc.referencesCohen Carl, The Case of the Use of Animals in Biomedical Research, „The New England Journal of Medicine” 1986, t. 315, nr 14, s. 865–870.pl_PL
dc.referencesD’Amato Anthony, Sudhir K. Chopra, Whales: Their Emerging Right to Life, „American Journal of International Law” 1991, t. 85, nr 1, s. 21–62.pl_PL
dc.referencesDworkin Ronald, Biorąc prawa poważnie, przeł. Tomasz Kowalski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.pl_PL
dc.referencesEarthbound. New Introductory Essays in Environmental Ethics, red. Tom Regan, Random House, New York 1984.pl_PL
dc.referencesFrey Raymond, Interests and Rights: The Case against Animals, Oxford University Press, Oxford 1980.pl_PL
dc.referencesFrey Raymond, Rights, Killing and Suffering, Clarendon Press, Oxford 1983.pl_PL
dc.referencesHabermas: Critical Debates, red. John B. Thompson i David Held, Macmillan, London 1982.pl_PL
dc.referencesHabermas Jürgen, Erläuterungen zur Diskursethik, Suhrkamp Verlag, Frankfurt a. M. 1991.pl_PL
dc.referencesKilling and Letting Die, red. Bonnie Steinbock, Alastair Norcross, Prentice-Hall, Englewood Clifs, New Jersey 1980.pl_PL
dc.referencesKuhse Helga, Peter Singer, Should the Baby Live? The Problem of Handicapped Infants, Oxford University Press, Oxford 1985.pl_PL
dc.referencesLeahy Michael P.T., Against Liberation: Putting Animals in Perspective, Routledge, London 1991.pl_PL
dc.referencesMatters of Life and Death. New Introductory Essays in Moral Philosophy, red. Tom Regan, Random House, New York 1986.pl_PL
dc.referencesMidgley Mary, Animals and Why They Matter, University of Georgia Press, Athens 1983.pl_PL
dc.referencesThe Moral Import of Science, red. Andrew J. I. Jones, Sygma Forlag, Bergen 1988.pl_PL
dc.referencesPassmore John, Man’s Responsibility for Nature: Ecological Problems and Western Traditions, University of California Press, Duckworth 1974.pl_PL
dc.referencesThe Problem of Abortion, red. J. Feinberg, Wadswoth Publishing Co., Belmont, California 1973.pl_PL
dc.referencesRachels James, Created from Animals. The Moral Implications of Darwinism, Oxford University Press, Oxford 1990.pl_PL
dc.referencesRegan Tom, The Case for Animal Rights, University of California Press, Berkeley 1984.pl_PL
dc.referencesRuse Michael, Taking Darwin Seriously, Blackwell, Oxford 1986.pl_PL
dc.referencesSinger Peter, Applied Ethics, Oxford University Press, Oxford 1986.pl_PL
dc.referencesSinger Peter, On Being Silenced in Germany, „The New York Review”, 15 sierpnia 1991.pl_PL
dc.referencesSkirbekk Gunnar, Rationality and Modernity, Scandinavian University Press, Oslo 1993.pl_PL
dc.referencesSkjervheim Hans, Objectivism and the Study of Man, Scandinavian University Press, Oslo 1959.pl_PL
dc.referencesTaylor Paul W., Respect for Nature. A Theory of Environmental Ethics, Princeton University Press, Princeton, New Jersey 1986.pl_PL
dc.referencesTranøy Knut Erik, On the Ethics of Animal and Human Experimentation, w: The Moral Import of Science: Essays on Normative Theory, Scientific Activity and Wittgenstein, red. Andrew J. I. Jones, Sygma Forlag, Bergen 1988, s. 83–97.pl_PL
dc.referencesTooley Michael, Abortion and Infanticide, Claredon Press, Oxford 1984.pl_PL
dc.referencesWaismann Friedrich, Verifiability Logic and Language, red. Antony Flew, seria I, Blackwell, Oxford 1960.pl_PL
dc.referencesWinch Peter, Idea nauki o społeczeństwie i jej związki z filozofią, przeł. B. Chwedeńczuk, Oficyna Naukowe, Warszawa 1995.pl_PL
dc.referencesZur Debate über Euthanasie, red. Rainer Hegselmann i Reinhold Merkel, Suhrkamp Verlag, Frankfurt a. M. 1991.pl_PL
dc.contributor.authorEmailgunnar.skirbekk@uib.no
dc.identifier.doi10.18778/0208-6107.31.02


Pliki tej pozycji

Thumbnail
Nazwa:
Skirbekk G..pdf
Rozmiar:
372.7KB
Format:
PDF
Oglądaj/Otwórz

Pozycja umieszczona jest w następujących kolekcjach

Pokaż uproszczony rekord

This work is licensed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 License.
Poza zaznaczonymi wyjątkami, licencja tej pozycji opisana jest jako This work is licensed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 License.