Stres a objawy depresji i sposoby radzenia sobie u kobiet z niepłodnością i kobiet w ciąży wysokiego ryzyka

Abstract

A diagnosis of infertility is a particularly stressful life event, and reproductive failure increases stress and the risk of depression. In the perinatal period, the risk of psychiatric problems may increase by several times, especially when the pregnancy has a high risk of failure. The choice of strategy for coping with a diagnosis of infertility or high-risk pregnancy can help to alleviate, or aggravate, mental tension. The purpose of the study was to determine the intensity of stress, depression and the strategy employed to cope with stress among infertile and high-risk pregnant women. It also examined whether the participating women differ in terms of the variables included in the study. The study involved 220 women. The first group consisted of women who were treated for infertility (N = 61), the second included women with infertility problems not currently using assisted reproductive technologies for infertility treatment and not planning treatment in the coming months (N = 33), the third included those with high-risk pregnancies (N = 67), and the final group, pregnant women with no complications or previous fertility problems (N = 59). The participants completed a set of self-report questionnaires: Perceived Stress Scale (PSS), Beck Depression Inventory (BDI) and Coping Orientation to Problems Experienced Inventory (COPE). The study groups differed in terms of stress, intensity of depressive symptoms, and approach to coping. The highest level of stress was present in women treated for infertility, and the highest symptoms of depression among high-risk pregnant women. Women treated for infertility were most likely to choose active coping, denial and focusing attention away from the problem. Similar results were obtained for a group of women with infertility problems who did not receive treatment. Pregnant women most often sought emotional support, turned to religion or focused on emotion, and their discharge or cessation of activities. The results indicate that stress level is highest among infertile women, and depression among high-risk pregnant women. The choice of coping strategy also varies between study groups. Expan­ding knowledge in this area will help to develop appropriate psychological help for women anticipating conception and birth, and experiencing difficulties with fertility.

Zdiagnozowanie niepłodności stanowi jedno z najsilniej stresujących wydarzeń życiowych, a doświadczanie niepowodzeń w prokreacji nasila stres i zwiększa ryzyko wystąpienia depresji. Z kolei w okresie okołoporodowym kilkakrotnie może wzrosnąć ryzyko wystąpienia problemów psychicznych, w szczególności gdy ciąża jest zagrożona. Sposoby radzenia sobie kobiet w sytuacji zdiagnozowania niepłodności lub ciąży zagrożonej mogą sprzyjać łagodzeniu lub nasila­niu się u nich napięcia psychicznego. Celem badań było określenie nasilenia przeżywanego stresu, depresji oraz wskazanie sposobów radzenia sobie ze stresem przez kobiety z problemem niepłodności oraz kobiety w ciąży wysokiego ryzyka. Sprawdzono ponadto, czy badane kobiety różnią się w zakresie uwzględnionych w badaniu zmiennych. Badaniami objęto łącznie 220 kobiet. Grupę pierwszą stanowiły kobiety leczące się z powodu niepłodności (N = 61), drugą – aktualnie niepodejmujące leczenia niepłodności z zastosowaniem metod wspomaganego rozrodu i nieplanujące leczenia w najbliższych miesiącach (N = 33), trzecią – kobiety w ciąży wysokiego ryzyka (n = 67), czwartą grupę – kontrolną – stanowiły kobiety w ciąży prawidłowej, bez wcześniejszych problemów z płodnością (N = 59). W badaniach wykorzystano Skalę Odczuwanego Stresu (SOS), Inwentarz Depresji Becka (BDI) i Wielowymiarowy Inwentarz Radzenia Sobie (COPE) oraz ankietę socjodemograficzną. Badane grupy kobiet różniły się tak pod względem odczuwanego stresu, jak i objawów depresji, a także w zakresie wybieranych sposobów radzenia sobie. Najwyższy poziom stresu był obecny u kobiet leczących się z powodu niepłodności, natomiast objawy depresji stwierdzano u kobiet w ciąży wysokiego ryzyka. Kobiety leczące się z powodu niepłodności, spośród sposobów radzenia sobie ze stresem najczęściej wybierały aktywne radzenie sobie, zaprzeczanie i odwracanie uwagi. Podobne wyniki uzyskano dla grupy kobiet z problemem niepłodności niepodejmujących leczenia. Kobiety w ciąży zagrożonej najczęściej poszukiwały wsparcia emocjonalnego, zwracały się ku religii lub koncentrowały na emocjach i ich rozładowaniu lub zaprzestaniu działań. Wyniki badań wskazują na silniej przeżywany stres przez kobiety niepłodne, natomiast wyższe nasilenie depresji u kobiet w ciąży zagrożonej. Różne są też sposoby radzenia sobie ze stresem w badanych grupach. Poszerzenie wiedzy w tym względzie powinno przyczynić się do opracowania stosownych do potrzeb metod pomocy psychologicznej kobietom oczekującym poczęcia i narodzin dziecka, a doświadczającym w tym względzie trudności.