Czynniki warunkujące zadowolenie z pracy – weryfikacja zmodyfikowanej Koncepcji Właściwości Pracy Hackmana i Oldhama

Abstract

Celem badań własnych była analiza czynników warunkujących i korelatów zadowolenia z pracy (zarówno w aspekcie poznawczym, jak i emocjonalnym) wśród zróżnicowanej grupy pracowników. Realizowane badania miały także cel praktyczny/aplikacyjny – służyły odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób zaprojektować pracę, aby zwiększyć prawdopodobieństwo pojawienia się zadowolenia z pracy wśród pracowników. Punktem wyjścia do analizy powyższego problemu była Koncepcja Właściwości Pracy Hackmana i Oldhama (1980), którą poddałem modyfikacji w oparciu o liczne badania weryfikacyjne. W badaniach wzięło udział 375 osób, w wieku od 19 do 64 lat, reprezentujących zróżnicowane branże. Otrzymane wyniki w większości wypadków nie potwierdziły głównych założeń oryginalnej wersji Koncepcji Właściwości Pracy Hackmana i Oldhama (1980). Przeprowadzone badania wskazały na istotną rolę dodatkowych cech motywacyjnych (nieuwzględnionych w oryginalnej wersji modelu JCM), cech społecznych i cech kontekstowych w relacji z zadowoleniem poznawczym i emocjonalnym z pracy. Ważną rolę w relacjach pomiędzy cechami pracy a zadowoleniem z pracy odgrywały także cechy socjodemograficzne i charakteryzujące sytuację zawodową pracowników, w tym: forma pracy i liczba godzin poświęcanych na pracę. W porównaniu do oryginalnego modelu JCM, nie potwierdziła się rola krytycznych stanów psychologicznych (jedynie w niektórych przypadkach zmienne te pełniły rolę mediatorów), część cech pracy uzyskała wartość bezpośrednich predyktorów zadowolenia z pracy. Również rola potrzeby rozwoju zawodowego jako zmiennej moderującej nie została jednoznacznie potwierdzona.