Juliusz Słowacki od ciała. Cielesność w twórczości Juliusza Słowackiego

Abstract

Przedmiotem rozprawy jest kategoria cielesności obecna w twórczości Juliusza Słowackiego. Za Martą Piwińską przyjmuję, że poeta, którego zwykło się postrzegać jako „eterycznego” czy „efemerycznego”, w swoje utwory „wpisał samego siebie z duszą i z ciałem” . Odczytuję utwory romantycznego twórcy, rozważając miejsce i rolę ludzkiego ciała w konstrukcji podmiotu. Człowiek w pismach Słowackiego jest istotą zanurzoną w cielesności, trwale związaną z ciałem i materialnym aspektem egzystencji. Widoczna przy tym jest ambiwalencja w postrzeganiu przez poetę somatycznego istnienia – ciało jest zarówno wehikułem bycia w świecie, jak i źródłem wielu ograniczeń. Należy zaznaczyć, że cielesność funkcjonuje w różny sposób na kolejnych etapach twórczości poety. Ciało ludzkie jawi się również jako proces, nie zaś zamknięty projekt. Poeta doświadczał bowiem złożoności ludzkiej cielesności i dawał temu wyraz w swoim pisarstwie. Celem dysertacji jest ukazanie kategorii cielesności oraz opis i analiza podmiotowości somatycznej w wybranych utworach Juliusza Słowackiego. Tytuł pracy nawiązuje do znakomitego studium Marty Piwińskiej Juliusz Słowacki od duchów, w którym badaczka rozpoznaje wiele problemów związanych z cielesnością. Nawiązanie ma charakter kontynuacji, nie zaś polemiki. Praca obejmuje cztery rozdziały odpowiadające czterem okresom w twórczości poety. Ukazują one różne sposoby ujęcia kategorii cielesności i jej ewolucję w wyobraźni i pisarstwie autora Balladyny. Poszczególne zagadnienia somatyczne, takie jak samotność wcielonej „sobości”, relacja zmysłów wzroku i dotyku, współczucie i czułość okazywane materialnemu istnieniu czy ciało cierpiące, powtarzają się w utworach romantycznego poety w różnych okresach i zachowują pewną ciągłość.