Statistics of Poland – the First Yearbook of Polish Lands: Authors and Content

Abstract

The beginning of the twentieth century is a time of the development of official statistics in European countries. Due to the lack of its own independent state, it was not possible to publish a Yearbook of Poland at the time. In this context, the Polish Statistical Association (PSA) was founded in Cracow in 1912. One of its main tasks was to merge statistical information on Polish lands dispersed among statistical offices of Russia, Germany and Austria and to issue its own statistical yearbooks for Polish lands and their population. Before the beginning of World War I, the PSA was able to prepare the publication Statistics of Poland, printed in 1915, whose main authors were: A. Krzyżanowski and K. W. Kumaniecki. Many people from the intellectual elite of the country were involved in the project. The territorial scope of Statistics of Poland is interesting. It covers the territory of the first Polish Republic and the area of Upper Silesia and the southern Masuria, where Poles were the majority. Statistical data contained in Statistics of Poland amaze by their abundance even today. The importance of Statistics of Poland is that it gave arguments for the Polish delegation in the con­duct of the discussions on the shape of the territory of reborn Poland in 1918 carried out at the peace conference in Versailles.

Początek XX wieku to czas rozwoju statystyki publicznej w krajach europejskich. Ze względu na brak własnego państwa nie było możliwości publikowania rocznika statystycznego ziem polskich. W tym kontekście w 1912 roku w Krakowie powstało Polskie Towarzystwo Statystyczne, którego jednym z głównych zadań było scalanie informacji statystycznej rozproszonej w publikacjach urzędów statystycznych państw zaborczych i wydawanie własnych prac na kształt roczników statystycznych ziem i ludności polskiej. Do wybuchu I wojny światowej PTS zdołało przygotować publikację Statystyka Polski, wydrukowaną w 1915 roku, której głównymi autorami byli A. Krzyżanowski oraz K. W. Kumaniecki. W przedsięwzięcie to zaangażowanych było wiele osób stanowiących ówczesną elitę intelektualną kraju. Ciekawy jest zakres terytorialny Statystyki Polski. Obejmuje on terytorium pierwszej Rzeczypospolitej oraz obszar Górnego Śląska i południowych Mazur, na którym mieszkała ludność polska. Praca ta zadziwia obfitością prezentowanych danych statystycznych, których uzyska­nie nawet w dzisiejszych czasach jest trudne i pracochłonne. Znaczenie Statystyki Polski polega też na tym, że dała argumenty delegacji polskiej w trakcie rozmów dotyczących kształtu terytorialnego odrodzonego państwa polskiego, prowadzonych na konferencji pokojowej w Wersalu.