Forma rozrządzeń na wypadek śmierci w prawie prywatnym międzynarodowym

Abstract

Rosnąca świadomość prawna uczestników obrotu oraz procesy związane z gromadzeniem dóbr materialnych prowadzą do sytuacji, w których coraz częściej to wola spadkodawcy stanowi podstawę ustalania porządku dziedziczenia. Na procesy związane z coraz szerszym wykorzystaniem swobody testowania dodatkowo nakłada się intensyfikacja obrotu międzynarodowego. Rośnie liczba przypadków, w których w sprawie spadkowej pojawia się element obcy. Aktualne staje się zatem pytanie, jakiemu prawu materialnemu podlega rozrządzenie na wypadek śmierci. Wśród wielu zagadnień, które dotyczą rozrządzeń mortis causa dokonywanych w sprawie transgranicznej, pojawia się również kwestia formy takich czynności prawnych. Zagadnienie to już od dawna stanowiło przedmiot zainteresowania prawodawcy międzynarodowego, który dążył do ujednolicenia regulacji kolizyjnej. W ostatnim okresie pojawiły się jednak okoliczności, które nakazują ponowne przeprowadzenie szczegółowych badań nad komentowanym tematem. Przede wszystkim w dniu 17 sierpnia 2015 r. w większości państw członkowskich Unii Europejskiej (w tym w Polsce) rozpoczęto stosowanie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. „w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego.” Rozporządzenie harmonizuje w państwach członkowskich normy kolizyjne należące do zakresu szeroko rozumianego statutu spadkowego. Praca ma zatem za zadanie udzielenie odpowiedzi na szereg istotnych pytań pojawiających się na tle aktualnego stanu prawnego, w tym dotyczących współwystępowania w prawie polskim norm kolizyjnych wynikających z różnych źródeł prawnych, dotyczących analogicznego zakresu regulacji; aktualności dotychczasowej metody wskazania prawa właściwego; granic statutu formy rozrządzeń na wypadek śmierci, czy wpływu ogólnych instytucji prawa prywatnego międzynarodowego na funkcjonowanie poszczególnych regulacji dotyczących statutu formy rozrządzeń mortis causa.