Spaghetti western. Charakterystyka gatunku na tle historycznofilmowym

Abstract

Dysertacja jest pierwszą polską monografią spaghetti westernu (czyli europejskiego westernu, powstającego głównie w Hiszpanii i Włoszech w latach 60-tych i 70-tych XX wieku). W pracy dokonywana jest relokacja spaghetti westernu i proponowane jest szersze spojrzenie na to zjawisko – czyli nie tylko pod kątem gatunkowości. Owa relokacja nie ma jednak za zadanie przesunięcia spaghetti westernu z szufladki „kino gatunkowe” do szufladki „kino autorskie” czy „kino kontestacji". Celem jest wskazanie na to, jak bardzo upraszczające może być zamknięcie go w jakiekolwiek z tych szufladek oraz wskazanie różnorodności kontekstów historycznofilmowych, użytecznych przy analizowaniu spaghetti westernu. Jeśli chodzi o użytą metodologię w największym skrócie można wiec powiedzieć, że praca ma charakter interdyscyplinarny. Owa interdyscyplinarność jest efektem olbrzymiej różnorodności opisywanego zjawiska historycznofilmowego. Praca składa się z pięciu rozdziałów. W pierwszym rozdziale analizowane są sposoby używania w badaniach filmoznawczych terminu spaghetti western. Rozdział drugi ma natomiast za zadanie wskazanie autonomiczności spaghetti westernu w stosunku do jego amerykańskiego odpowiednika. Pomocne są w tym szczegółowe analizy dwóch filmów – "Za garść dolarów" ("Per un pugno di dollari"; 1964, reż. Sergio Leone) oraz "Light the Fuse... Sartana Is Coming" ("Una nuvola di polvere... un grido di morte... arriva Sartana"; 1970; reż. Giuliano Carnimeo). W trzecim rozdziale opisywane są związki spaghetti westernu z tak zwanym europejskim kinem politycznym lat 60-tych i 70-tych. Rozdział zawiera również szczegółowe analizy dwóch filmów – "Django Kill... If You Live, Shoot!" ("Se sei vivo spara"; 1967, reż. Giulo Questi) i "Viva Tepepa!" ("Tepepa"; 1969; reż. Gulio Petroni). W rozdziale czwartym zestawiane są sposoby pisania przez krytyków i historyków filmu o dwóch reżyserach spaghetti westernów – Sergio Leone i Sergio Corbuccim. W rozdziale piątym analizowana jest końcowa era spaghetti westernu (1971-1979) oraz przyczyny upadku spaghetti westernu w kontekście upadku westernu w ogóle. Wskazywane są chociażby odmienne niż w przypadku kina amerykańskiego uwarunkowania produkcyjne, które przyczyniły się do śmierci spaghetti westernu.