Turystyka jako dyscyplina naukowa – dylematy teoretyczne versus rzeczywistość empiryczna

Abstract

Opracowanie dotyczy problematyki hipotetycznej nauki o turystyce jako samodzielnej dyscypliny naukowej. Zagadnienie to jest osadzone w szerszym kontekście naukowej tożsamości badaczy turystyki. Jako podstawę teoretyczną do badań empirycznych oraz wnioskowania dedukcyjnego przyjęto niektóre założenia tzw. nieklasycznej socjologii nauki (wywodzące się z teorii rozwoju nauki T. Kuhna oraz związanego z nią tzw. mocnego programu – Strong Programme). Badania składały się z trzech etapów. Na początku analizie poddano angielsko, francusko- oraz polskojęzyczną literaturę przedmiotu. Następnie przeprowadzono badania empiryczne wykorzystując do nich około 270-osobową próbę celową (obejmującą badaczy turystyki z około 50 krajów). Wnioski końcowe sformułowano w sposób dedukcyjny konfrontując wyniki badań empirycznych z poglądami zawartymi w literaturze przedmiotu. Ostateczna konkluzja zawiera oryginalną próbę rozwiązania problemu badawczego polegającą na zaproponowaniu nauk(i) o turystyce jako dyscyplinie zajmującej się turystyką sensu stricto.

The paper is devoted to the developments concerning the issue of disciplinarity and non-disciplinarity of tourism studies. The topic is embedded in a wider context of the academic identity of the community of tourism researchers. Also, some concepts of non-classical sociology of science (rooted in Kuhn’s theory of development of science and ideas of ‘Strong Programme’) were used as the theoretical foundations for the discussion. Additionally, in order to analyse the problem empirically, a threestage research framework was adopted, commencing with a directed review of Anglo- American and Francophone literature, followed by a survey of a purposeful sample of tourism academics and concluding with a further analysis of the literature, this time confronting empirical findings with the identified scholars stances. The empirical research included a survey carried out among around 270 scholars of tourism from almost 50 countries and all the continents.