A museum as a research and scientific centre for archaeological studies (Ukrainian Socialistic Soviet Republic museums experience in the 1920s – first half of 1930s)

Abstract

Muzea Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej w okresie od lat 20. do połowy lat 30. XX wieku były silnymi ośrodkami badań archeologicznych. W działalność naukową na polu archeologii zaangażowanych było wówczas 56 instytucji muzealnych oraz ponad 100 archeologów – pracowników muzeów. Ze względu na brak wsparcia finansowego oraz odpowiednich kwalifikacji archeologów – muzealników, wiodącą formą badań archeologicznych były poszukiwania stanowisk archeologicznych (przeprowadzone w omawianym okresie badania powierzchniowe ujawniły 2000 stanowisk archeologicznych datowanych od paleolitu do późnego średniowiecza/współczesności). Ponadto muzealnicy opracowywali mapy archeologiczne różnych regionów USRR, rozwijali metody badacze i konserwacyjne, popularyzowali lokalną historię. Szukając dialogu naukowego, tworzyli przestrzeń komunikacyjną w celach badawczych, czyli stowarzyszenia naukowe. Wyniki badań archeologicznych prezentowane były w publikacjach naukowych i popularnonaukowych (w sumie 150 publikacji), w trakcie lekcji muzealnych oraz wycieczek terenowych. Materiał archeologiczny, uzyskany podczas badań powierzchniowych, po odpowiednim przetworzeniu naukowym i technicznym, prezentowano na wystawach. W badaniach archeologicznych, obok pracowników muzealnych, brali udział studenсі archeologii oraz osoby, zainteresowane lokalną historią. Centrami kształcenia młodych archeologów były zwłaszcza: Wszechukraińskie Muzeum Historii im. Tarasa Szewczenki w Kijowie, Historyczne i Archeologiczne Muzeum w Odessie oraz Historyczne i Archeologiczne Muzeum w Charkowie. Analiza doświadczenia uzyskanego przez instytucje muzealne w okresie od lat 20. do połowy lat 30. XX wieku jest niezbędna dla właściwego funkcjonowania nowoczesnych muzeów jako ośrodków naukowych i edukacyjnych.