Pokaż uproszczony rekord

dc.contributor.authorSzymański, Michał
dc.date.accessioned2017-07-10T12:05:19Z
dc.date.available2017-07-10T12:05:19Z
dc.date.issued2015
dc.identifier.issn0208-6034
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11089/22110
dc.description.abstractAlthough alembics, erstwhile distilling-apparatus, are deeply rooted in Polish traditional culture, they have not been yet analysed separately. Ceramic and glass alembics, rarely being discovered during excavations within Poland, are also seldom published. Therefore using Western European studies seems to be necessary to amend that state of being. The case study on distilling-apparatus from France and Great Britain, which was used in the article, has been compiled by S. Moorhouse and N. Thomas. They presented morphologic traits of the devices: vaporizer – distilling-base or cucurbit used for heating the raw material, and alembic – a still-head with collecting-channel and spout. The authors also described industrial, kitchen and alchemical use of the devices. Based on the morphological traits, 3 types of ceramic and glass alembics were established, and presented in the article. Article uses findings already published, focuses on preliminary issues and is an attempt on introducing the reader to the matter of former distilling-apparatus. Amongst sources published in Poland one should distinguish graphics from Marcin Siennik’s Herbarz, to iest ziół tutecznych y zamorskich opisanie, Polish 16th century herbarium, fragments of pottery distilling-base from the knight’s stronghold from Mymoń, Podkarpackie Voivodeship and alembic from castle in Puck, Pomeranian Voivodeship. The latter, although ceramic, represents advanced type of distilling-apparatus with an external cooling system – removable pipe, placed in the barrel with water. Amongst instalations associated with alembics, one should mention special furnaces (athanors), ember dispensers and receivers for distillate. Another fact worth mentioning is that distilling-apparatus could be luted with a special alchemical clay, recipe of which is known from Renaissance herbarium by Marcin Siennik. Alchemical utensils were frequently placed in a separate room, especially in pharmacies and distilleries. Distilling-apparatus, artefacts heretofore neglected in Poland, could help in development of studies in the history of chemistry and complement an image of cultural space in pre-industrial Central Europe.en_GB
dc.language.isoplpl_PL
dc.publisherWydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiegopl_PL
dc.relation.ispartofseriesActa Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica;30
dc.subjectalembicsen_GB
dc.subjectarchaeological artefactsen_GB
dc.subjectdistilling technologyen_GB
dc.subjectalembikipl_PL
dc.subjectzabytki archeologicznepl_PL
dc.subjecttechnologia destylacjipl_PL
dc.titlePrzyczynek do identyfikacji średniowiecznej aparatury destylacyjnej w Polscepl_PL
dc.title.alternativeAn introduction to identification of mediaeval distilling-apparatus in Polanden_GB
dc.typeArticlepl_PL
dc.rights.holder© Copyright by Authors, Łódź 2015; © Copyright for this edition by Uniwersytet Łódzki, Łódź 2015pl_PL
dc.page.number[207]-223
dc.contributor.authorAffiliationUniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Instytut Archeologii
dc.identifier.eissn2449-8300
dc.referencesAleksego Pedemontana „Tajemnice księgi ośmiory o tajemnych a skrytych lekarstwiech, przy czym dosyć misternych a trafnych rzeczy i doświadczonych mieć będziesz”, tłum. M. Siennik, [w:] M. Siennik, Herbarz, to iest ziół tutecznych, postronnych y zamorskich opisanie [...]: teraz nowo wedle Herbarzow dzisieyszego wieku, y innych zacnych medykow, poprawiony: przydano Alexego Pedemontana Księgi ośmiory, o taiemnych a skrytych lekarstwiech, Kraków 1568, skan udostępniony przez: Polska Biblioteka Internetowa (http://pbi.edu.pl/book_reader.php?p=52521s=1), (dostęp: 30 stycznia 2014).pl_PL
dc.referencesFalimirz S. (1534), O ziołach i mocy ich, Kraków, skan udostępniony przez: Dolnośląska Biblioteka Cyfrowa (http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/docmetadata?id=2228), (dostęp: 30 stycznia 2014).pl_PL
dc.referencesHartlieb J. (1411), Kriegsbuch, Österreichische Nationalbibliothek, Cod. 3069.pl_PL
dc.referencesLonitzer A. (1564), Kreuterbuch, Frankfurt a/Men, (skan udostępniny przez Bayerische Staatsbibliothek).pl_PL
dc.referencesSiennik M. (1568), Herbarz, to jest ziół tutecznych, postronnych i zamorskich opisanie, [w:] M. Siennik, Herbarz, to iest ziół tutecznych, postronnych y zamorskich opisanie [...]: teraz nowo wedle Herbarzow dzisieyszego wieku, y innych zacnych medykow, poprawiony: przydano Alexego Pedemontana Księgi ośmiory, o taiemnych a skrytych lekarstwiech, Kraków 1568, skan udostępniony przez: Polska Biblioteka Internetowa (http://pbi.edu.pl/book_reader.php?p=52521s=1), (dostęp: 30 stycznia 2014).pl_PL
dc.referencesBela Z. (1999), Aleksego Pedemontana Tajemnice. Monografia, Medycyna Praktyczna, Kraków.pl_PL
dc.referencesBela Z. (2010), Sposoby preparowania tzw. wódek w Herbarzu Polskim Marcina Siennika, „Farmacja Polska”, R LXVI, nr 12, s. 851–858.pl_PL
dc.referencesBela Z. (2013), O starożytnych antidotach, złotych pigułkach i innych sprawach związanych z historią farmacji, Medycyna Praktyczna, Kraków.pl_PL
dc.referencesBugaj R. (1991), Hermetyzm, Ossolineum, Wrocław.pl_PL
dc.referencesBurszta J., Łuczak Cz. oprac. (1965), Inwentarze mieszczańskie z wieku XVIII z ksiąg miejskich i grodzkich Poznania, t. II (1759–1793), UAM, Poznań.pl_PL
dc.referencesCabalska M. (1975), Grodzisko w Mymoniu, pow. Krosno w świetle badań archeologicznych, „Materiały starożytne i wczesnośredniowieczne”, t. III, s. 321–339.pl_PL
dc.referencesGloger Z. (1972), Encyklopedia Staropolska, t. I, Warszawa.pl_PL
dc.referencesJagla J. (2013), Apteka jako alegoryczny obraz świata. XVII-wieczne malowidła z klasztoru pijarów w Rzeszowie, „Studia Ełckie”, t. 15, nr 2, s. 541–562.pl_PL
dc.referencesKajzer L. (1989/1990), Średniowieczny drewniany dwór obronny w Orłowie nad Bzurą, „Slavia Antiqua” t. XXXII, s. 241–290.pl_PL
dc.referencesKeckowa A. (1978), Higiena i zdrowotność, [w:] Historia Kultury Materialnej Polski w zarysie, t. III, red. A. Keckowa, D. Molenda, Ossolineum, Wrocław, s. 395–416.pl_PL
dc.referencesKlonder A. (1989), Napoje fermentacyjne w Prusach Królewskich w XVI–XVII wieku (Produkcja – Import – Konsumpcja), Ossolineum, Wrocław.pl_PL
dc.referencesKotowicz P. N. (2007), Problematyka „Zamczyska” w Mymoniu w świetle zabytków archeologicznych ze zbiorów Muzeum Historycznego w Sanoku, [w:] Seminarium Trepczańskie, red. W. Banach, E. Kasprzak, P. N. Kotowicz, Muzeum Historyczne, Sanok, s. 51–67.pl_PL
dc.referencesKruppé J. (1981), Garncarstwo późnośredniowieczne w Polsce, Ossolineum, Wrocław.pl_PL
dc.referencesKruppé J., Milewska M. (2014), Dzieje zamku w Pucku, Instytut Archeologii UW, Fundacja Przyjaciół IA UW, Warszawa.pl_PL
dc.referencesKuchowicz Z. (1971), Uwagi o konsumpcji produktów destylacji alkoholowej w Polsce w XVI w., „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” R XIX, nr 4, s. 667–678.pl_PL
dc.referencesMilewska M., Kruppé J. (1997), Zamek pucki w badaniach archeologicznych 1991-1996, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R XLV, nr 1, s. 43–59pl_PL
dc.referencesMilewska M., Kruppé J. (2004), Wyposażenie gospodarstwa domowego na zamku krzyżackim w Pucku, „Archaeologia Historica Polona”, t. XIV, s. 233–244.pl_PL
dc.referencesMilewska M., Kruppé J. (2014), Dzieje zamku w Pucku, Warszawa.pl_PL
dc.referencesMoorhouse S. (1972), Medieval Distilling-Apparatus of Glass and Pottery, „Medieval Archaeology”, vol. 16, s. 79–121.pl_PL
dc.referencesNawrocki S., Wisłocki J. oprac. (1961) Inwentarze mieszczańskie z lat 1528–1635 z ksiąg miejskich Poznania, PWN, Poznań.pl_PL
dc.referencesPietrzak J. (2013), Nowożytne budownictwo przemysłowe w dobrach biskupich na Mazowszu, Instytut Archeologii UŁ, Łódź.pl_PL
dc.referencesRoeske W. (1991), Polskie apteki, Ossolineum, Wrocław.pl_PL
dc.referencesRusiński W. wyd. (1955), Inwentarze dóbr szlacheckich powiatu kaliskiego. T. 1, Od XVI do połowy XVIII w., Ossolineum, Wydawnictwo PAN, Wrocław.pl_PL
dc.referencesRutkowska J., Żaryn S. (1955), Wnętrze kamienicy mieszczańskiej, [w:] Szkice Staromiejskie, O. Puciaty, H. Szwankowska, E. Szwankowski, S. Żaryn (red.), Wydawnictwo Sztuka, Warszawa, s. 175–198.pl_PL
dc.referencesStępniewska B. (1961), Dawne apteczki domowe w Polsce, „Farmacja Polska”, R XVI, nr 15–16, s. 322–325.pl_PL
dc.referencesSulkowska-Tuszyńska K. (2004), Wyposażenie łaźni klasztoru kanoników regularnych w Trzemesznie, „Archaeologia Historica Polona”, t. 14, s. 189–210.pl_PL
dc.referencesThomas N. (2009), L’alambic dans la cuisine?, [in:] La cuisine et la table dans la France de la fin du Moyen Age, eds. F. Ravoire, A. Dietrich, Publications du CRAHM, Caen, s. 35–50.pl_PL
dc.referencesWięcek E. (2012), Kuchnia i jadalnia zamożnych mieszkańców XVIII-wiecznej Warszawy, „Warszawskie Materiały Archeologiczne”, t. 10, s. 88–109.pl_PL
dc.referencesZiółkowski Z. (1978), Destylacja i rektyfikacja w przemyśle chemicznym, wyd. 2, WNT, Warszawa.pl_PL
dc.contributor.authorEmailmszymanski13@wp.pl
dc.identifier.doi10.18778/0208-6034.30.13


Pliki tej pozycji

Thumbnail

Pozycja umieszczona jest w następujących kolekcjach

Pokaż uproszczony rekord