dc.contributor.author | Rzepecki, Seweryn | |
dc.date.accessioned | 2017-07-10T12:05:14Z | |
dc.date.available | 2017-07-10T12:05:14Z | |
dc.date.issued | 2015 | |
dc.identifier.issn | 0208-6034 | |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11089/22106 | |
dc.description.abstract | The Tążyna river is one of not large Kuyavian tributaries of the Vistula river. A unique feature of this river catchment area is a very high degree of biodiversity. It comprises, among others, the co-occurrence of zones of various lithology and genesis (morainic plains, valleys with outwash plain formations, outwash plains with holes) and relatively shallow occurrence of salt deposits supplying the groundwater with brine. They are accompanied by the occurrence of halophytes. The discussed region also abounds in numerous archaeological sources dated to the Neolithic. They document complicated processes of the Tążyna basin domestication. They were initiated by the appearance of agricultural societies of the Linear Pottery culture exploiting the environment of soils with the highest agricultural values. These groups also made an attempt of “tactical” use of podzols environments, however, due to its failure within the following centuries, they concentrated on earlier exploited areas. A real breakthrough was brought by the occurrence of the Funnel Beaker culture societies. They were mainly interested in less abundant, hitherto not used in terms of economy, environments. Probably at that time brine springs were also exploited. An excellent example of a settlement from this period is Wilkostowo 23/24 – one of the best recognized complexes of „funnel beakers” in Europe. In the following centuries the Tążyna basin was the scene of activeness of societies realising more mobile („globular amphoras” and „corded ware”) economic strategies. The state of preservation and prospects of the Neolithic sites survival adversely correspond to the outstanding cognitive significance of the region under consideration. During the recent thirty – forty years a sharp increase of threats to part of them – especially to these located on the weakest soils (developed on sandy substratum) took place. Their areas are nowadays afforested, objects connected with vegetables storage are located on them, and they become purposes of minerals (sand, gravel) exploitation. In such a situation it is necessary to implement a local programme of protection of sites dated to the Neolithic. The author postulates that it should include verifying surface surveys, excavations and educational actions. | en_GB |
dc.language.iso | pl | pl_PL |
dc.publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego | pl_PL |
dc.relation.ispartofseries | Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica;30 | |
dc.subject | Tążyna river basin | en_GB |
dc.subject | Kuyavia | en_GB |
dc.subject | preservation archaeological sites | en_GB |
dc.subject | stanowiska neolityczne | pl_PL |
dc.subject | dorzecze Tążyny | pl_PL |
dc.subject | Kujawy | pl_PL |
dc.subject | ochrona stanowisk archeologicznych | pl_PL |
dc.title | Refleksje nad perspektywami zachowania stanowisk neolitycznych w dorzeczu Tążyny | pl_PL |
dc.title.alternative | Some reflections on the prospects of the Neolithic sites preservation in the Tążyna river basin | en_GB |
dc.type | Article | pl_PL |
dc.rights.holder | © Copyright by Authors, Łódź 2015; © Copyright for this edition by Uniwersytet Łódzki, Łódź 2015 | pl_PL |
dc.page.number | [7]-19 | |
dc.contributor.authorAffiliation | Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Instytut Archeologii | |
dc.identifier.eissn | 2449-8300 | |
dc.references | Program Ochrony Środowiska dla gminy Aleksandrów Kujawski na lata 2006–2013, Aleksandrów Kujawski (praca w maszynopisie). | pl_PL |
dc.references | Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Aleksandrów Kujawski, 2013, Warszawa (praca w maszynopisie). | pl_PL |
dc.references | Abramów J. (2014), Odciski roślinne na ceramice naczyniowej. Analiza archeobotaniczna, [w:] S. Rzepecki, Wilkostowo 23/24. Neolityczny kompleks osadniczy, Instytut Archeologii UŁ, Łódź, s. 471–508. | pl_PL |
dc.references | Andrałojć A. A., Woźniak M. (1988), Osadnictwo neolityczne i wczesnobrązowe w Opokach woj. włocławskie, stanowisko 7, Wydawnictwo UAM, Inowrocław. | pl_PL |
dc.references | Chachlikowski P. (1994), Osiedla kultury pucharów lejkowatych w Podgaju woj. włocławskie, stanowisko 6A, UAM, Poznań. | pl_PL |
dc.references | Chachlikowski P. (1997), Kamieniarstwo późnoneolitycznych społeczeństw Kujaw, UAM, Poznań. | pl_PL |
dc.references | Chachlikowski P., Czebreszuk J. (1990), Badania osadnictwa kultury amfor kulistych w rejonie zlewni rzeki Tążyny – Kanału Parchańskiego, [w:] Kultura amfor kulistych w rejonie Kujaw, red. A. Cofta-Broniewska, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, s. 355–396. | pl_PL |
dc.references | Czebreszuk J. (1996), Społeczności Kujaw w początkach epoki brązu, PSO, Poznań. | pl_PL |
dc.references | Czebreszuk J., Szmyt M. (2010), Społeczności Niżu Polskiego w III tys. przed Chr.: propozycja interpretacji kulturowo–społecznych, [w:] Mente et rutro. Studia archaeologica Johanni Machnik viro doctissimo octogesimo vitae anno ab amicis, collegis et discipulis oblate, eds. S. Czopek, S. Kadrow, Instytut Archeologii URz, Ressoviae-Mitel, s. 153–165. | pl_PL |
dc.references | Czerniak L. (1988), Czynniki zewnętrzne w rozwoju kulturowym społeczeństw Kujaw w okresie wczesnego i środkowego neolitu, [w:] Kontakty pradziejowych społeczeństw Kujaw z innymi ludami Europy, red. A. Cofta-Broniewska, UM, Inowrocław, s. 55–79. | pl_PL |
dc.references | Czerniak L. (1994), Wczesny i środkowy okres neolitu na Kujawach 5400–3650 p.n.e., IAiE PAN, Poznań. | pl_PL |
dc.references | Czerniak L., Kośko A. (1993), Z badań nad genezą i systematyką kultury pucharów lejkowatych na Kujawach, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań. | pl_PL |
dc.references | Danilewicz-Zielińska M. (2000), Biurko Konopnickiej, Open, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Długosz-Kurczabowa K. (2003), Nowy słownik etymologiczny języka polskiego, PWN, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Domańska L. (1988), Rozwój kulturowy społeczeństw Kujaw w okresie późnego mezolitu, [w:] Kontakty pradziejowych społeczeństw Kujaw z innymi ludami Europy, red. A. Cofta-Broniewska, UM, Inowrocław, s. 29–43. | pl_PL |
dc.references | Domańska L. (1995), Geneza krzemieniarstwa kultury pucharów lejkowatych na Kujawach, Uniwersytet Łódzki, Łódź. | pl_PL |
dc.references | Domańska L. (2013), Krzemieniarstwo horyzontu klasycznowióreckiego kultury pucharów lejkowatych na Kujawach, Instytut Archeologii UŁ, Łódź. | pl_PL |
dc.references | Domańska L., Forysiak J., Rzepecki J., Twardy J. (2013), The TRB culture settlement in the middle Tążyna Valley: a case study, [in:] Environment and subsistence – forty years after Janusz Kruk’s „Settlement studies…”, red. S. Kadrow, P. Włodarczak, Studien zur Archaologie in Ostmitteleuropa/Studia nad Pradziejami Europy Środkowej, t. 11, Dr. Rudolf Habelt GmbH, Rzeszów–Bonn, s. 105–116. | pl_PL |
dc.references | Domańska L., Rzepecki S. (2001), Osiedla kultury pucharów lejkowatych ze stanowiska Przybranówek 43, gm. Aleksandrów Kujawski w świetle badań przeprowadzonych w latach 1994–1997, „Łódzkie Sprawozdania Archeologiczne”, t. VII, s. 13–62. | pl_PL |
dc.references | Domańska L., Rzepecki S. (2009), Chlewiska 132 Site: The Linear Band Pottery Culture Settlement from the Sandy Areas of the Kuyavia Region, [w:] Understanding the Past. Papers Offered to Stefan K. Kozłowski, eds. J. M. Burdukiewicz, K. Cyrek, P. Dyczek, K. Szymczak, Center for Research on the Antiquity of Southeastern Europe, University of Warsaw, Warsaw, s. 107–113. | pl_PL |
dc.references | Domańska L., Rzepecki S. (2010), Obozowisko ludności kultury ceramiki wstęgowej rytej na stanowisku 2 w Wiktorynie, woj. kujawsko-pomorskie, „Fontes Archaeologici Posnanienses”, t. 46, s. 107–126. | pl_PL |
dc.references | Duma J. (1999), Gewässernamen im linken Zuflugßgebiet der Weichsel zwischen Pilica und Brda (Nazwy wodne w zlewsiku lewych dopływów Wisły od Pilicy po ujście Brdy), Franz Steiner Verlag, Stuttgart. | pl_PL |
dc.references | Grygiel R. (2004), Neolit i początki brązu w rejonie Brześcia Kujawskiego i Osłonek, Tom I, Wczesny neolit, kultura ceramiki wstęgowej rytej, Fundacja Badań Archeologicznych Imienia Konrada Jażdżewskiego, Łódź. | pl_PL |
dc.references | Jaskanis D. (red.) (1992), Katalog archeologicznych zbiorów pozamuzealnych, z. 5, Kolekcja Instytutu Prahistorii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, Cz. 2, ODZ, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Jaskanis D. (1993), Katalog archeologicznych zbiorów pozamuzealnych, z. 5. | pl_PL |
dc.references | Kolekcja Instytutu Prahistorii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, Cz. 4, ODZ, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Jaworski A. (2011), Hodowla lasu. Tom I. Sposoby zagospodarowania, odnawiania lasu, przebudowa i przemiana drzewostanów, PWRiL, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Jóźwiak B. (2003), Społeczności subneolitu wschodnioeuropejskiego na Niżu Polskim w międzyrzeczu Odry i Wisły, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań. | pl_PL |
dc.references | Kośko A. (1981), Udział południowo-wschodnioeuropejskich wzorców kulturowych w rozwoju niżowych społeczeństw kultury pucharów lejkowatych. Grupa mątewska, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań. | pl_PL |
dc.references | Matuszkiewicz J. M. (2008), Geobotanical regionalization of Poland (Regionalizacja geobotaniczna Polski), IGiPZ PAN, Warszawa, http://www.igipz.pan.pl/Regiony-geobotaniczne-zgik.html. | pl_PL |
dc.references | Matuszkiewicz J. M. (2010), Geobotaniczna analiza specyfiki regionu kujawsko-pomorskiego, [w:] Ciepłolubne murawy w Polsce. Stan zachowania i perspektywy ochrony, red. H. Ratańska, B. Waldon, Wydawnictwo UKW, Bydgoszcz, s. 11–43. | pl_PL |
dc.references | Okupny D., Fortuniak A., Tomkowiak J. (2014), Zapis procesów prehistorycznej antropopresji w dorzeczu środkowej Tążyny w świetle badań osadów biogenicznych z Wilkostowa, [w:] S. Rzepecki, Wilkostowo 23/24. Neolityczny kompleks osadniczy, Instytut Archeologii UŁ, Łódź, s. 531–540. | pl_PL |
dc.references | Pospieszny Ł. (2009), Zwyczaje pogrzebowe społeczności kultury ceramiki sznurowej w Wielkopolsce i na Kujawach, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań. | pl_PL |
dc.references | Przybył A. (2009), Społeczności późnoneolitycznej kultury pucharów lejkowatych na Kujawach. Problem wpływów z kręgu kultury badeńskiej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań. | pl_PL |
dc.references | Pyzel J. (2010), Historia osadnictwa społeczności kultury ceramiki wstęgowej rytej na Kujawach, Instytut Archeologii UG, Wydawnictwo Biblioteka Telgte, Gdańsk. | pl_PL |
dc.references | Rzepecki S. (2004), Społeczności środkowo neolitycznej kultury pucharów lejkowatych na Kujawach, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań. | pl_PL |
dc.references | Rzepecki S. (2011), U źródeł megalityzmu w kulturze pucharów lejkowatych, Instytut Archeologii UŁ, Łódź. | pl_PL |
dc.references | Rzepecki S. (2013), Beside the mainstream. Some reflections on the LBK in Kujavia, „Sprawozdania Archeologiczne”, t. 65, s. 79–130. | pl_PL |
dc.references | Rzepecki S. (2014), Wilkostowo. Neolityczny kompleks osadniczy, Tom I-II, Instytut Archeologii UŁ, Łódź. | pl_PL |
dc.references | Szmyt M. (1996), Społeczności kultury amfor kulistych na Kujawach, UAM, Poznań. | pl_PL |
dc.references | Szmyt M. (2013), Late Neolithic Landscapes on the Polish Lowland: people, culture and economy in Kujawy – 4th and 3rd millennia BC, Wydawnictwo Naukowe UAM, Dr. Rudolf Habelt GmbH, Poznań–Bonn. | pl_PL |
dc.references | Tarka R. (1992), Tektonika wybranych złóż soli w Polsce na podstawie badań mezostrukturalnych, Prace Państwowego Instytutu Geologicznego 147, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Waszczuk K. (2014), Wyniki analiz archeozoologicznych, [w]: S. Rzepecki, Wilkostowo 23/24. Neolityczny kompleks osadniczy, Instytut Archeologii UŁ, Łódź, s. 429–461. | pl_PL |
dc.references | Wilkoń-Michalska J. (1963), Halofity Kujaw, Studia Societatis Scientiarum Torunensis, Sectio D (Botanica), vol. VII, nr 1, Toruń. | pl_PL |
dc.references | Wilkoń-Michalska J. (1971), Szata roślinna Kujaw. Przewodnik florystyczny, PWN, Toruń. | pl_PL |
dc.references | Wiślański T. (1969), Podstawy gospodarcze plemion neolitycznych w Polsce północno-zachodniej, Ossolineum, Wrocław. | pl_PL |
dc.contributor.authorEmail | rzepecki@uni.lodz.pl | |
dc.identifier.doi | 10.18778/0208-6034.30.01 | |