Przestrzeń społeczna szkoły - rekonstrukcja z punktu widzenia podejść mediacyjnych

Abstract

Przedmiotem niniejszej rozprawy doktorskiej jest przestrzeń społeczna szkoły i wybrane elementy, które tę przestrzeń kształtują, szczególnie relacje społeczne zachodzące między osobami współtworzącymi badaną przestrzeń. Zgodnie z przyjętym trójwymiarowym rozumieniem przestrzeni przedmiot badań stanowią głównie jej niematerialne, symboliczne/niewidzialne elementy. Badacz starał się również rozpoznać specyficzne składniki przestrzeni fizycznej, które stanowiły kontekst relacji społecznych zachodzących w szkole. Należy podkreślić, iż jako jedno z kluczowych odniesień teoretycznych wykorzystano koncepcję podejść mediacyjnych z punktu widzenia, której „przyglądano” się szkolnej przestrzeni społecznej. W tym kontekście istotna jest również odpowiedź na pytanie, jakie miejsce w przestrzeni szkoły mają podejścia mediacyjne? Celem poznawczym rozprawy doktorskiej jest rozpoznanie i rekonstrukcja przestrzeni społecznej szkoły poprzez analizę występujących w niej elementów, symbolicznych/niewidzialnych i tworzących ją relacji społecznych. Sformułowano również cel praktyczny pracy, którym jest próba spożytkowania rozpoznanych elementów symbolicznych/niewidzialnych przestrzeni dla kształtowania relacji społecznych. Mając na uwadze przedmiotem i cele badań postawiono następujące główne pytanie badawcze: Jaka jest przestrzeń społeczna szkoły? A także odpowiadające mu pytania szczegółowe: Jak kształtują się relacje społeczne w przestrzeni szkoły? Jakie elementy symboliczne/niewidzialne występują w szkolnej przestrzeni? Jakie są możliwości spożytkowania elementów symbolicznych/niewidzialnych przestrzeni dla kształtowania relacji społecznych? W procesie rekonstrukcji badanej przestrzeni posłużono się jakościowym podejściem badawczym. Jako metodę pozwalającą na rozwiązanie postawionych problemów badawczych wybrano metodę monograficzną. Zgodnie z jej założeniami zgromadzono materiał badawczy wykorzystując jakościową obserwację bezpośrednią, wywiad z wykorzystaniem fotografii a także analizę dokumentów zastanych. Terenem badań uczyniono szkołę podstawową realizującą projekt mający na celu wprowadzenie mediacji rówieśniczych.