Charakter prawny i funkcja poboru podatku przez płatnika (w szczególności w świetle art. 84 i 31 ust. 3 Konstytucji)

Abstract

Rozprawa składa się z 5-ciu rozdziałów merytorycznych, wprowadzenia oraz zakończenia. Uzupełnieniem pracy jest bibliografia, wykaz aktów prawnych i orzecznictwa oraz innych źródeł. Rozważania rozpoczynają uwagi o charakterze historyczno-ewolucyjnym, których celem było ustalenie genezy instytucji płatnika oraz jej ewolucji na ziemiach polskich. W rozdziale drugim przeprowadzone zostały z kolei badania o charakterze prawno-porównawczym, których zakresem objęto zarówno państwa będące członkami UE (np. UK, Niemcy, Francja, Włochy), jak i inne państwa o rozwiniętym systemie prawnym (np. USA, Australia, Japonia, Rosja). W dalszej części pracy (rozdział III) zbadano determinanty ustawowe statusu płatnika. Punktem wyjścia dla rozważań zawartych w tym rozdziale była szczegółowa analiza definicji ustawowej instytucji płatnika, po czym omówiono odrębności obowiązków płatnika w porównaniu z obowiązkami podatnika oraz odrębności statusu płatnika w porównaniu z pozycją organu podatkowego w świetle regulacji ustawowej. W tym zakresie niezbędne było zajęcie się również relacjami zachodzącymi pomiędzy zobowiązaniem płatniczym, a zobowiązaniem podatkowym. Dyskutowana w doktrynie kwestia istnienia zobowiązania płatniczego oraz elementów konstrukcji tego stosunku prawnego została uzupełniona o badania nad przekształcaniem się niepieniężnego zobowiązania płatniczego w nowy rodzaj zobowiązania pieniężnego. Wynikający z regulacji ustawowych opis instytucji płatnika uzupełniony został zbadaniem konstytucyjnych uwarunkowań nakładania i kształtowania obowiązków płatniczych – co jest treścią kolejnego rozdziału. Początkowe rozważania w tym przedmiocie poświęcone zostały określeniu charakteru prawnego obowiązków płatniczych, po czym zajęto się proporcjonalnością nakładania tychże obowiązków w rozumieniu art. 31 ust. 3 Konstytucji oraz oceną dopuszczalnego ukształtowania przez ustawodawcę statusu płatnika w świetle regulacji konstytucyjnych. W ostatnim rozdziale dysertacji przeprowadzono szczegółową analizę przepisów ustawy Ordynacja podatkowa opartych o technikę regulacji polegającą na zastosowaniu przez ustawodawcę odesłania „odpowiedniego stosowania” przepisów dotyczących podatku do należności przypadających od płatnika. Podsumowaniem dysertacji są przedstawione w zakończeniu wnioski, w tym także propozycje de lege ferenda.