Obserwacja jako metoda inwigilacji środowiska przestępczego. Aspekty taktyczno-kryminalistyczne.

Abstract

Już od narodzin kryminalistyki kwestia ujawniania przestępstw i wykrywania ich sprawców pozostawała w centrum jej zainteresowania. Nauka ta wypracowała różne sposoby walki z przestępczością. Jednym z jej działów jest „taktyka”, która mimo iż znajduje się na wysokim poziomie to wciąż istnieje wiele zagadnień, które nie zostały omówione w sposób satysfakcjonujący. Przykładem takim jest problematyka „obserwacji” jako jednej z wielu metod wykrywczych stosowanych przez organy ścigania. Mając na względzie powyższe została podjęta próba przybliżenia wskazanej tematyki. Początkowym założeniem pracy było całościowe i kompletne omówienie zagadnienia, z uwagi jednak na niedostępność wszystkich aktów prawnych skoncentrowano swe rozważania na jej historycznym aspekcie. Praca podzielona została na dwie części. W części pierwszej wypracowano spójną definicję obserwacji, przedstawiono jej podziały i funkcje, jakie ma spełniać. Część ta ma układ chronologiczny. Omówione zostały w niej kwestie stosowania obserwacji przez różne podmioty i organy o charakterze quasi-policyjnym od zarania ludzkości. Uwzględnione zostały aspekty prowadzenia obserwacji w okresie XX-lecia międzywojennego a także w okresie PRL-u. Kończy je natomiast rozdział poświęcony obserwacji w okresie III RP, gdzie omówione także zostały zagadnienia prowadzenia obserwacji przez prywatnych detektywów. Druga część pracy przedstawia pewne praktyczne elementy stosowania obserwacji, z uwzględnieniem metod, form oraz środków technicznych, które wykorzystywane były w trakcie tego rodzaju działań. Osobny rozdział poświęcono aspektom międzynarodowym. Analizie poddane zostaną zarówno systemy prawne poszczególnych państw, jak również zasady wzajemnej kooperacji w tymże zakresie. Rozprawa ma charakter iście nowatorski. Jest bez wątpienia pierwszą próbą syntetycznego opracowania zagadnienia policyjnej „obserwacji”, choć jak podkreślono na wstępie nie możliwym jest całkowite wyczerpanie podniesionego tematu.