Humanistyka i jej przedmiot z perspektywy ontologii kulturowej

Abstract

Tematem mojej pracy jest humanistyka i jej przedmiot z perspektywy ontologii kulturowej, w której przyjmuje się, że: bycie dzieje się w interakcjach i relacjach, przez co zawsze jest fragmentaryczne, historyczne, kulturowe i wspólnotowe; bycie wspólnot jest ich samokonstytuuowaniem się w toku praktyk, w których wspólnota odnosi się do siebie samej; rozumienie i działanie zawsze są usytuowane oraz odrzuca się absolutyzm i faktualizm aksjologiczny na rzecz poglądu, że na poziomie ontologicznym wartości są ontologicznymi warunkami bycia, a na poziomie faktualnym — intersubiektywnymi korelatami systemów normatywnych i instytucji społecznych. Swoistość humanistyki staram się rozpoznać dokonując refleksji nad jej pięcioma pojęciami (za Deleuze’em i Guattarim rozumianymi jako kłącza): „kultury”, „historii”, „wspólnoty”, „człowieka” i „ciała”. Uważam bowiem, że swoistości humanistyki nie da się uchwycić ani poprzez badanie poszczególnych dyscyplin humanistycznych, ani poprzez wskazanie jakiejś metodologii, która byłaby swoista dla humanistyki. Humanistyka widziana z perspektywy ontologii kulturowej jest, moim zdaniem, praktykowaniem krytycznego oporu wobec wszelkich pojęć, wartości czy tendencji kulturowych, które chroni je przed przekształceniem w dogmaty i ideologie. Jest nie tylko rozumieniem, ale także (a może przede wszystkim) praktyką — nieobiektywistyczną i performatywną. Częścią tak rozumianej humanistyki jest także tzw. posthumanistyka. Sądzę wręcz, że przeciwstawianie sobie humanistyki i posthumanistyki nie ma sensu, bowiem studia posthumanistycznie — tak jak badania humanistyczne — rozjaśniają sens aktualnej naszej sytuacji, naszej kultury i naszych wspólnot.