Wątki pogańskie i chrześcijańskie w propagandzie uzurpatorów we wschodniej części Imperium Rzymskiego w IV–V w.

Abstract

W IV i V wieku wschodnia część Imperium Rzymskiego była sceną kilku prób uzurpacji (Julian Apostata 360–361 – bunt wybuchł w Galii, ale finał rozegrał się na Wschodzie; Prokopiusz 365, Bazyliskos 475, Marcjan 479, Leoncjusz 484)1. Dwie pierwsze przypadają na okres, kiedy chrześcijaństwo stawało się religią państwową, trzy pozostałe rozegrały się w blisko wiek po tym, jak taki status uzyskało, ale jeszcze w czasie, kiedy środowiska pogańskie były stosunkowo żywotne. Celem niniejszego tekstu jest prześledzenie wyżej wzmiankowanych prób przejęcia władzy cesarskiej pod kątem sięgania przez ich organizatorów do kwestii religijnych, tak w kontekście tracącego swoją dotychczasową pozycję pogaństwa, jak i rosnącego w siłę chrześcijaństwa. Istotą moich rozważań będzie próba odpowiedzi na pytanie, czy – a jeśli tak, to w jakim celu uzurpatorzy używali w swojej propagandzie motywów religijnych (chrześcijańskich, pogańskich).