The Level of Practical Application of Activity-Based Costing and its Determinants

Abstract

The aim of this study is to define the scope and identify factors affecting the application of Activity-Based Costing in business entities in different countries. The main focus is on the review of major descriptions in English language literature of the findings of questionnaire surveys on practical application of ABC and ABM systems. In most cases the surveys covered specific groups of business entities in a given country. Special attention is devoted in this paper to questionnaire surveys conducted by J. Innes and F. Mitchell in 1994 and 1999 because they provided comparative data on the extent and reasons for the application and non application of ABC and ABM systems in the companies studied in Great Britain. Particularly important for the assessment of the extent, speed and determination of the diffusion of Activity-Based Costing are comparative studies covering business entities in several countries. This paper presents main conclusions arising from research carried out by: 1) Bhimani and Gosselin (2000), (enterprises in 7 countries: Canada, France, Germany, Italy, Japan, USA and GB),^^ 2)Bescos, Cauvin, Gosselin, Yoshikawa (2001) (enterprises in 3 countries: Canada, France, Japan).

Celem opracowania jest określenie zakresu i czynników, mających wpływ na zastosowanie rachunku kosztów działań w jednostkach gospodarczych różnych krajów. Jego podstawę stanowi głównie przegląd najważniejszych wyników badań ankietowych na temat rozpowszechnienia systemów ABC i ABM w praktyce, opisanych w anglojęzycznej literaturze. Większość przeprowadzonych badań na ten temat obejmowała określone populacje jednostek gospodarczych jednego kraju. W artykule zwrócono szczególną uwagę na badania ankietowe J. Innesa i F. Mitchella z 1994 r. i 1999 r., ponieważ dostarczyły one danych porównawczych o skali i celach zastosowania, a także rezygnacji z wdrożenia systemów ABC i ABM w badanych przedsiębiorstwach w Wielkiej Brytanii. Ważne znaczenie dla oceny zakresu, tempa i uwarunkowań rozpowszechniania w praktyce rachunku kosztów działań mają - nieliczne dotychczas - międzynarodowe badania porównawcze, obejmujące jednostki gospodarcze kilku krajów. W artykule zostały przedstawione głównie wyniki i wnioski badań ankietowych dokonanych przez: 1) Bhimaniego i Gosselina (2000), obejmujących przedsiębiorstwa siedmiu krajów (Kanady, Francji, Niemiec, Włoch, Japonii, Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii); 2) zespól autorów (Bescos, Cauvin, Gosselin, Yoshikawa 2001); badania te dotyczyły jednostek gospodarczych trzech krajów: Kanady, Francji, Japonii.

Šio straipsnio tikslas yra įvertinti Veildos Sąnaudų Nustatymo sistemos pritaikymo pobudį ir nustatyti faktorius, įtakojančius šios sistemos taikymą skirtingose šalyse. Pagrindiniu akcentu yra bazinių apibudinimų perziura literaturoje anglų kalba, pateiktuose ABC [angl. Activity Based Costing - Veiklos sąnaudų nustatymas] ir ABM [angl. Activity Based Management - Atskirų veiklų valdymas] sistemų praktinio taikymo klausimynų rezultatų apžvalgose. Daugelyje atvejy šios apžvalgos apeme specifinius verslo vienetus pasirinktoje šalyje. Didžiausias demesys šiame straipsnyje yra skirtas klausimynų apžvalgoms, kurias atliko J. Innes ir F. Mitchell 1994 - ais ir 1999 - ais metais, kadangi jie pateike palyginamuosius duomenis apie ABC ir ABM sistemų taikymo ar netaikymo lygį ir priežastis, pasirinktose Didžiosios Britanijos kompanijose. ABC sistemos pritaikymo ir įsiskverbimo laipsnio vertinimui ypatingai svarbios yra palyginamosios studijos, apimančios verslo vienetus keliose šalyse. Šiame straipsnyje pateikiamos pagrindine tyrimų išvados, kuriuos atliko: 1) Bhimani and Gosselin (2000), (enterprises in 7 countries: Canada, France, Germany, Italy, Japan, USA and GB), 2 ) Bescos, Cauvin, Gosselin, Yoshikawa (2001) (enterprises in 3 countries: Canada, France, Japan).