Semantische Zusammenhänge zwischen imperativischen und konjunktionalen Konditionalsätzen im Polnischen und im Deutschen

Abstract

Przedmiotem badań niniejszego artykułu jest pokrewieństwo semantyczne miedzy imperatywną konstrukcją zdaniową, która wyraża pewien warunek, a spójnikowym zdaniem warunkowym. Jeśli imperatyw wyraża żądanie, którego spełnienie jest warunkiem wykonania jakiejś czynności, wówczas wkracza on jakby w zakres znaczeniowy zdania warunkowego. Między imperatywnym a spójnikowym zdaniem warunkowym istnieje wprawdzie związek semantyczny, nie ma jednak między nimi ekwiwalencji semantycznej. Warunek do spełnienia wyrażonej w zdaniu głównym czynności ujęty jest przez nadawcę w obydwóch konstrukcjach zdaniowych w różny sposób, w spójnikowym zdaniu warunkowym nadawca wykazuje pewną obojętność w stosunku do wyrażonego przez niego zdarzenia. Natomiast w imperatywnym zdaniu warunkowym istnieje między nadawcą a odbiorcą (odbiorcami) szczególny stosunek semantyczny, ponieważ żądanie przyjmuje - charakter propozycji. Dlatego też spójnikową konstrukcję zdaniową możemy traktować w przeciwieństwie do konstrukcji imperatywnej pod względem wartości semantyczno -pragmatycznej jako nienacechowaną. Imperatywne zdanie warunkowe różni się od spójnikowego zdania warunkowego przede wszystkim tym, że warunki do wykonania nazwanej w zdaniu głównym czynności, które wyraża zdanie imperatywne, traktować należy jako presupozycje. Jeśli Istnieją przesłanki do przekształcenia spójnikowego zdania warunkowego w imperatywne zdanie warunkowe, wówczas efektem tego przekształcenia jest struktura o innym znaczeniu, która zawiera w sobie znaczenie zdania warunkowego, względnie bazuje ona na jego znaczeniu. Jeśli imperatywne zdanie warunkowe przekształcone jest w zdanie warunkowe spójnikowe, wówczas dochodzi do redukcji znaczeń, które sprecyzowane są w konstrukcji imperatywnej.