L’homme et l’humain dans les romans d’Andrée Chedid: Le sixième jour et L'Autre

Abstract

Niniejsza praca przedstawia ogólne idee i wartości zawarte w dwóch powieściach Andrée Chedid: Le sixième jour i L'Autre. Powieści te można omawiać łącznie, gdyż wykazują one wiele podobieństw zarówno w konstrukcji fabuły, sylwetkach bohaterów, jak i w ogólnym wydźwięku ideowym. W obu powieściach główną postacią jest człowiek podejmujący wszelkie wysiłki dla ratowania żyda innego człowieka. W L'Autre stary mieszkaniec egzotycznego kraju po wielodniowej walce wydobywa nieznajomego obcokrajowca przysypanego gruzami miasta podczas trzęsienia ziemi. W Le sixième jour o życie chorego na cholerę kilkuletniego wnuka nadaremnie walczy jego babka, mieszkanka Egiptu. Stary Simm zwycięża w walce ze śmiercią; Om Hassan przegrywa swą bitwę o życie dziecka, lecz to, co łączy obie postacie, to ich nieugięta wola walki o dobro człowieka. Tym, co stanowi o pięknie i wielkość obu powieści, są właśnie wartość moralne bohaterów, jakimi Chedid je ożywia. Wszystko, co odwiecznie i głęboko ludzkie, znajduje swe pełne odbicie w jej powieściach: doskonałość moralna głównych postać, ich wielkość duchowa, nadzieja, niewiarygodne poświęcenie, mocna wiara w zwycięstwo, lecz także ich samotność, chwile rezygnacji i zwątpienia, przygnębienie i rozpacz. Niewątpliwie miłość do człowieka i umiłowanie życia, które są motorem działań bohaterów, stanowią dwie nierozerwalne osie obu powieści i ich szczególny lejtmotyw. Swe przywiązanie do tych wartość Chedid przedstawia z właściwym sobie żarem i liryzmem. Om Hassan przegrywa swą walkę ze śmiercią. Andrée Chedid daleka jest jednak od ukazania znikomość człowieka w obliczu fatum: przeciwnie, obraz płaczącej starej kobiety, jaki maluje autorka powieści, niesie ze sobą niezaprzeczalne elementy wielkości tej postaci, co jeszcze raz podkreśla znaczenie, jakie Chedid przywiązuje do ludzkich wartości moralnych. Owo człowieczeństwo staje się źródłem i motorem obu powieśd oraz stawia ich autorkę w rzędzie największych humanistów XX w., obok Saint-Exupéry’ego i Romain Rollanda. Z drugiej strony krytycy słusznie wymieniają nazwisko pisarki łącznie z takimi, jak Patrick Modiano, Pascal Lainé, Christian Charriere czy Le Clézio - pisarzy niewierzących, reprezentujących w rozwoju powieści chrześcijańskiej etap „approfondissement dans l’existence” . Andrée Chedid, łącząc w swej twórczości humanizm z pogłębioną refleksją o duchowości człowieka, nadaje jej wyjątkową siłę wymowy o szczególnym pięknie.