Dieu et l'Homme dans le Microcosme de Maurice Scève

Abstract

Poemat M. Scève'a nawiązuje poprzez swój tytuł do filozoficznej koncepcji człowieka jako mikrokosmosu, poprzez aluzje w tekście - do tradycji godności człowieka, poprzez opis stworzenia świata - do literatury heksameralnej, a poprzez wątek dramatyczny (historia człowieka od upadku po odkupienie) - do teatru religijnego (Jeu d'Adam). Ten ostatni element wydaje się najistotniejszy w poemacie Scève'a: moment, w którym Bóg mimo grzechu Adama czyni go kontynuatorem dzieła stworzenia, jest analogiczny do sceny, w której Chrystus powierza Piotrowi (mimo jego zaparcia sią) misją utworzenia Kościoła. Jednocześnie moment ten charakteryzuje stosunek Boga do człowieka: stwórca kocha człowieka ojcowską miłością i mimo grzechu widzi w nim swe dziecko. Moment ten ilustruje także myśl, że natura ludzka nie została doszczętnie upodlona poprzez grzech i że człowiek może, dziąki swemu wysiłkowi (szczególna rola przypada tu rozumowi), stać się godny odkupienia. Wiara, że natura ludzka, mimo upadku, nie zatraciła całkowicie swej boskości, zbliża poemat Scève'a do nurtu myśli Erazma z Rotterdamu, a jednocześnie przeciwstawia sią opiniom na temat skażenia natury ludzkiej zawartych w Nauce religii chrześcijańskiej Kalwina. Chociaż trudno jest dowieść, mimo zbieżności chronologicznej, że Mikrokosmos jest odpowiedzią na poglądy Kalwina, to jednak faktem jest, że poemat Scève'a zawiera przeciwstawne im, optymistyczne rozwiązanie zagadnienia skutków grzechu pierworodnego.