La misère de I'homme sans terre. Señas de identidad de Juan Goytisolo

Abstract

Nędza Alvaro Mendioli, głównego bohatera powieści Juana Goytisolo, polega na wyrzeczeniu się przez niego wszelkich związków z ojczystą Hiszpanią. W chłodny i bezwzględny sposób bohater analizuje i odrzuca mity narodowe, leżące u podstaw hiszpańskiej tożsamości. W szczególny sposób polemizuje z koncepcją Miguela de Unamuno, filozofa pokolenia 98 roku, który dopatrywał się w ludzie wartości autentycznych, będących jednocześnie prawdziwym motorem historii. Ta obrazoburcza postawa bohatera prowadzi do unicestwienia jego własnej tożsamości, czego wyrazem jest ewolucja jego wypowiedzi od formy dyskursywnej, poprzez narastającą fragmentaryczność, ku całkowitemu rozpłynięciu się w cudzych wypowiedziach w ostatniej scenie powieści, równoznacznemu z wyrzeczeniem się przez Alvaro własnego języka. Jeśli powieść analizuje się z perspektywy autobiograficznej, nędza głównej postaci nabiera wymiaru katharsis: poprzez unicestwienie swojego bohatera Juan Goytisolo zerwał ostatecznie swoje związki z Hiszpanią i jej "problematycznością", aby móc poświęcić się twórczości skoncentrowanej na wartościach estetycznych.