« Le monde s'écroulant peu à peu par morceaux ». Claude Simon et la littérature

Abstract

Tak jak Celine, Claude Simon należy do tych pisarzy, którzy w przygodzie wojskowej dostrzegają przyśpieszone pogrążanie się jednostki VI niebycie, do którego zresztą ona należy. Historia zaczyna się istotnie od swoistego "skroplenia", które przywodzi na myśl operację francuskiej kawalerii zwyciężonej w strugach deszczu podczas kampanii roku 1940. Niszczenie form przez dezintegrację lub "obdzieranie ze skóry" godzi zarówno w rzeczywistość jak i w jej literackie przetworzenie. Z tej próby nie wychodzi cało nawet bohater i podmiot wypowiedzenia w jednej osobie: mundur wojskowy sprowadza go do roli anonimowej jednostki pozbawionej tożsamości swojego ciała, rozczłonkowanej w tłumie. Literatura powstaje jednak właśnie z form niszczonych po to, aby je przekształcić i wytworzyć korelat rzeczywistości pozornie odporny na upływ czasu. Jest ona ułudą magicznie połyskujacego i krzepiącego języka; ułudą bibliotek, którym nie udało się powstrzymać burzącej je bomby; ułudą historii i filozofii, którym się wydaje, że ustanawiają odwieczne wartości. Z niechęci do literackiej iluzji Claude Simon podejmuje pracę nad formą wypowiedzi, konsekwentnie eliminuje z niej to wszystko, co niesie ze sobą tradycja narracji i poetyzacji, wydobywa na światło to, co niepewne i, nie łudząc się nadzieją na zmianę porządku świata, skromnie cyzeluje szyk słów w zdaniu.