Ojcostwo jako instytucja i doświadczenie w świetle wypowiedzi młodych wykształconych ojców

Abstract

Artykuł nawiązuje do koncepcji Adrienne Rich, która dokonała rozróżnienia między macierzyństwem instytucjonalnym, będącym tworem patriarchalnej kultury, oraz tym zindywidualizowanym, doświadczanym przez kobiety, często nieodpowiadającym społecznym oczekiwaniom. W artykule podział ten został zastosowany do analizy roli ojca. We współczesnych społeczeństwach mamy do czynienia ze ścieraniem się tradycyjnej i nowej instytucji ojcostwa. Tradycyjna, patriarchalna instytucja ojcostwa ogranicza rolę mężczyzny do żywiciela rodziny, surowego wychowawcy okazyjnie angażującego się w opiekę nad dziećmi. „Nowoczesne” ojcostwo „uwalnia” mężczyzn od nakazu bycia twardym, chłodnym emocjonalnie, surowym rodzicem. Wiąże się z zaangażowaniem w opiekę nad dzieckiem od samego początku i odczuwaniem równie silnej jak matczyna więzi z nim. W artykule postawiono pytanie, jakie są doświadczenia współczesnych ojców – czy pełniąc rolę rodzica, odwołują się oni do tradycyjnej czy nowej instytucji ojcostwa. Materiał badawczy stanowią wywiady swobodne oraz zogniskowane wywiady grupowe, przeprowadzone z młodymi wykształconymi mężczyznami, którzy mają małe dzieci i mieszkają w Łodzi.