Meta-analysis for Supporting Empirical Theories in Educational Sciences

Abstract

This article explores the role of meta-analysis and systematic review in developing and refining empirical theories in educational sciences. It highlights the method’s value in synthesizing research findings, identifying patterns, and improving the explanatory power and coherence of theories. It also underscores the skepticism present in academic circles, especially concerning meta-analysis. While meta-analysis is widely used in evidence-based approaches, its adoption in educational research sometimes remains locally limited due to concerns about data quality, methodological heterogeneity, publication bias, and perceived epistemic incompatibility with constructivist or interpretive paradigms. The author argues that these challenges can be addressed through methodological rigor, data transparency, proper contextualization, and interdisciplinary training in statistics, epistemology, and logic. Meta-analysis is presented not only as a statistical tool, but as a means of supporting intellectual inquiry and collaborative theory-building. The article calls for greater integration of meta-analytic methods into education research, emphasizing their potential to enhance the quality, comparability, and transparency of scientific knowledge.

Artykuł analizuje rolę metaanalizy i systematycznego przeglądu literatury w rozwijaniu i doskonaleniu teorii empirycznych w naukach o edukacji. Podkreśla wartość tych metod w syntezowaniu wyników badań, identyfikowaniu wzorców oraz zwiększaniu spójności i mocy eksplanacyjnej teorii. Zwraca też uwagę na środowiskowy sceptycyzm, zwłaszcza wobec metaanalizy. Choć metaanaliza jest szeroko stosowana w podejściach opartych na dowodach, jej wykorzystanie w badaniach edukacyjnych bywa lokalnie ograniczone – głównie z powodu obaw dotyczących jakości danych, heterogeniczności metod, stronniczości publikacyjnej oraz spostrzeganej niekompatybilności epistemicznej z podejściami konstruktywistycznymi lub interpretatywnymi. Autor przekonuje, że wyzwania te można przezwyciężyć dzięki rygorowi metodologicznemu, transparentności danych, właściwemu kontekstualizowaniu oraz interdyscyplinarnemu przygotowaniu z zakresu statystyki, epistemologii i logiki. Metaanaliza przedstawiana jest nie jako narzędzie wyłącznie statystyczne, lecz jako wsparcie dla intelektualnych dociekań i współpracy teoretycznej. Artykuł apeluje o silniejsze włączenie metaanalizy w badania edukacyjne, podkreślając jej potencjał dla poprawy jakości, porównywalności i przejrzystości wiedzy naukowej.