Wolność wobec tolerancji. Tolerancja wobec wolności

Abstract

Tolerancja i wolność są pojęciami sprzężonymi. Wolność to odwaga życia według porządku wartości. Tylko człowiek wolny jest zdolny do tolerancji, bowiem oznacza ona uznanie wolności innego i uznanie jego prawa do odmienności. W ujęciu I. Lazari-Pawłowskiej taki typ tolerancji nosi miano pozytywnej. W partnerstwie, które leży u podstaw tolerancji nie ma egoizmu, ani strachu, nie jest ono jednostronne i niesie w sobie pozytywny ładunek emocjonalny do drugiego, choć odmiennego człowieka. Tak pojęta tolerancja niesie w sobie ograniczenie własnej wolności w imię uznania cudzej. W koncepcji T. Kotarbińskiego istotnym elementem składowym tolerancji jest siła racjonalności przeciwstawiona nietolerancyjnej i bezmyślnej krzepie. Najczęstszym obszarem działania tolerancji jest sfera języka. Trzecim ogniwem w relacji tolerancji i wolności jest równość niesprowadzana jednak do identyczności. Tolerancja jest zdolnością – u każdego inną – przyjęcia różnicy, jest umiejętnością znalezienia się w warunkach ambiwalencji. Koncepcja opiekuna spolegliwego T. Kotarbińskiego jest wyrazem postawy tolerancyjnej wobec wszelkich innych istot żywych.

Tolerance and freedom are conjugate concepts. Freedom is the courage of living according to the order of values. Only a free man is capable of tolerance because it means acknowledging the freedom of another and recognizing his right to be different. I. Lazari-Pawłowska calls this type of tolerance positive. In a partnership, which lies at the basis of tolerance, there is no selfishness or fear, it is not one-sided and carries a positive emotional vibration towards another, yet different person. This understanding of tolerance carries within itself the limitation of one’s freedom in the name of recognizing someone else’s. In T. Kotarbiński’s concept an important component of tolerance is the strength of rationality opposed to thoughtless heftiness. The most common area of tolerance is the sphere of language. The third link in the relation of tolerance and freedom is equality, which is not reduced to exact sameness. Tolerance is the ability – unique for everyone – to accept the difference, it is the ability to be in ambivalence. The concept of a reliable protector by T. Kotarbiński is an expression of a tolerant attitude towards all other living beings.