Nieprawidłowości w umowach o kredyt konsumencki w Polsce, kontekst ochrony konsumenta na rynku usług finansowych

Abstract

The purpose of the article and the research question. The aim of the article is to present and evaluate the functioning of the banking market in Poland from the perspective of the safety of banking services related to consumer protection. The realisation of the objective was limited to consumer credit market and the irregularities identified by consumer protection institutions during the COVID-19 pandemic.The article poses the research questions: What measures have been taken by the government and the banking sector to protect consumers from the consequences of the COVID-19 pandemic? Which institutions are part of the system of consumer protection on the banking services market? What irregularities were reported by borrowers in the banking sector?Methodology. The research focused on the literature review, regulations introduced in relation to the COVID-19 pandemic and data on rulings issued by the Banking Ombudsman and the Office of Competition and Consumer Protection related to banking market failures against consumers.Results of the research. It has been found that “Credit holidays” were a way of protecting the financial situation of consumers/borrowers during the COVID-19 pandemic, when they lost their jobs or their source of income. Customers reported irregularities to: Financial Ombudsman, Office of Competition and Consumer Protection and Bank Arbitrator. The large number of credit offers, their high level of complexity and the low impact on the credit agreement meant that the consumer was exposed to unfair and unethical practices of creditors. Irregularities occurred both at the pre-contractual stage and during and after the credit agreement.

Cel artykułu, pytania badawcze. Celem artykułu jest przedstawienie i ocena funkcjonowania rynku bankowego w Polsce z punktu widzenia bezpieczeństwa usług bankowych związanego z ochroną konsumentów. Realizacja celu ograniczała się do rynku kredytów konsumenckich i nieprawidłowości zidentyfikowanych przez instytucje ochrony konsumentów w czasie pandemii Covid-19.W artykule postawiono pytania badawcze: Jakie działania podjął rząd i sektor bankowy, aby chronić konsumentów przed skutkami pandemii Covid-19? Jakie instytucje wchodzą w skład systemu ochrony konsumentów na rynku usług bankowych? Jakie nieprawidłowości zgłosili kredytobiorcy w sektorze bankowym?Metodyka. Badania dotyczyły przeglądu literatury oraz regulacji wprowadzonych w związku z pandemią Covid-19, a także danych o orzeczeniach wydanych przez Rzecznika Bankowego i Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w związku z niedoskonałościami rynku bankowego wobec konsumentów.Rezultaty badania. Stwierdzono, że „wakacje kredytowe” były sposobem na zabezpieczenie sytuacji finansowej konsumentów/kredytobiorców w czasie pandemii Covid-19, kiedy stracili oni pracę lub źródło dochodu. Klienci zgłaszali nieprawidłowości do: Rzecznika Finansowego, Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Arbitra Bankowego. Duża liczba ofert kredytowych, ich wysoki poziom skomplikowania i niski wpływ na umowę kredytową powodowały, że konsument był narażony na nieuczciwe i nieetyczne praktyki kredytodawców. Nieprawidłowości występowały zarówno na etapie przedkontraktowym, jak i w trakcie trwania umowy kredytowej oraz po jej zakończeniu.